Türkiye’de son 10 yıldır herkesin konuştuğu tek bir konu var: “Bu ev fiyatları nereye gidiyor?” Eskiden bir memur ailesi 10–12 yılda ev sahibi olurken, bugün aynı aile 40 yıl çalışsa bile alamıyor. Bu yazı, astronomik fiyat artışını durdurmak için Türkiye gerçeklerine uygun tam çözüm paketini anlatıyor.
Arsa üretimi ve arsa fiyatı kontrolü
- Arsa fiyatı konutun yarı maliyetidir.
- Yeni imar alanları açılması, kamu arsalarının konuta yönlendirilmesi.
- Arsa spekülatörlerine vergi.
TOKİ’nin piyasa düzenleyici gücü
- Devlet arsası + TOKİ + özel sektör modeli.
- Kâr sınırı (%25–30), fiyat tavanı.
- Viyana modeli örneği.
Boş Konut Vergisi
- Türkiye’de 1,5–2 milyon boş konut var.
- 6–12 ay boş kalan eve ek vergi.
- Vancouver örneğinde fiyatlar geriledi, kiralık arz arttı.
Yabancıya satış sınırı
- Vatandaşlık karşılığı satışın kaldırılması.
- Bölgesel kota uygulaması.
- Yeni Zelanda’nın fiyat balonunu söndürmesi örneği.
Kiralara bölgesel üst sınır
- Berlin ve Viyana modelleri.
- Semt bazlı kira tavanı.
İlk Ev Alana Destek
- İlk ev için düşük faiz ve düşük KDV.
- 2. ve 3. evlere ek vergi.
Müteahhit kar sınırı
- Maliyet + makul kâr modeli.
- Japonya’daki stabil fiyat sistemi.
Dijital piyasa şeffaflığı
- Gerçek satış fiyatı bildirim sistemi.
- İlan sitelerine doğrulama zorunluluğu.
İnşaat maliyetlerinin istikrarı
- Girdi maliyetlerinde KDV indirimi.
- Yerli üretim teşviki.
Göç ve Bölgesel Kalkınma
- Büyük şehirlerin aşırı yükünün azaltılması.
- Yeni cazibe merkezleri oluşturulması.
- Arsa üretimi
- TOKİ ile kitlesel üretim
- Boş konut vergisi
- Yabancıya satış kotası
- Kira tavanı
- Çoklu ev sahipliğine vergi
- Maliyet-kâr denetimi
- Dijital şeffaflık
- Bölgesel kalkınma planı…
