Türkiye’de çok partili hayata geçişle birlikte Balıkesir, siyasi olarak merkez sağ çizgide konumlanan ve bu doğrultuda birçok önemli siyasi figürü bünyesinden çıkaran illerden biri olmuştur. Bu yazı, Demokrat Parti'den başlayarak Adalet Partisi, Anavatan Partisi, Doğru Yol Partisi ve AK Parti’ye kadar uzanan süreçte Balıkesir’de etkili olan siyasetçileri kronolojik bir perspektifle incelemektedir.
DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ (1950–1960): YIRCALI AİLESİ VE ÖNE ÇIKAN VEKİLLER
1950 seçimleriyle Demokrat Parti’nin iktidara gelişi, Balıkesir’de siyasal hayatta yeni bir sayfa açmıştır. Bu dönemin en etkili isimlerinden biri olan İbrahim Sıtkı Yırcalı, hem ekonomi hem hukuk alanındaki birikimiyle TBMM’de Balıkesir’i temsil etmiş; merkez sağ siyasetin temel taşlarından biri olmuştur. Aynı zamanda Sırrı Yırcalı da bu dönemde milletvekili olarak görev yapmıştır.
Bu dönemin diğer önemli milletvekilleri şunlardır:
- Ali Enver Güreli
- Esat Budakoğlu
DP kadrosu, Balıkesir’de merkez sağ çizginin yerleşmesine ve kurumsallaşmasına zemin hazırlamıştır.
ADALET PARTİSİ DÖNEMİ (1961–1980): KURUMSALLAŞMA VE TEŞKİLAT GÜCÜ
Adalet Partisi (AP), Demokrat Parti’nin devamı olarak Balıkesir’de güçlü bir teşkilat yapısı kurmuştur. Bu dönemde:
- İbrahim Sıtkı Yırcalı, siyasi mirasını sürdürmüştür.
- Ahmet İhsan Kırımlı, sağlık ve sosyal politikada öne çıkmıştır.
- Cihat Bilgehan, teşkilat ve Meclis faaliyetlerinde etkilidir.
- İlhan Aytekin, idari ve örgütsel katkılar sağlamış, bu dönemde milletvekili olarak görev yapmıştır. Daha sonra Doğru Yol Partisi’nden de milletvekili seçilerek merkez sağ çizgide uzun soluklu bir siyasi kariyer sürdürmüştür.
- Necat Tunçsiper, AP Balıkesir İl Başkanı olmasının yanı sıra Merkez İlçe Başkanlığı ve İl Genel Meclisi Grup Başkanlığı görevlerini de yürütmüştür.
ANAVATAN PARTİSİ DÖNEMİ (1983–1991): TUNÇSİPER VE YEREL ETKİNLİK
ANAP döneminde Balıkesir’de etkin olan isimler:
- Necat Tunçsiper, 17. ve 18. dönem milletvekilliği, TBMM İçişleri Komisyonu Başkanlığı yaptı; Gömeç ve Marmara ilçelerinin kurulması için kanun teklifleri sundu.
- Cenk Tunçsiper, iki dönem il başkanlığı yaptı; Anavatan Partisi ve birleşen Demokrat Parti’de uzun yıllar Genel Başkan Yardımcılığı görevinde bulundu.
- Ziyaettin Tan, ANAP’tan Balıkesir Belediye Başkanı oldu ve bu görevi 10 yıl yürüttü.
- Nadir Karaağaç, ANAP Balıkesir İl Başkanı olarak görev yaptı.
- Davut Uzuner, ANAP’tan Bigadiç Belediye Başkanı olarak görev yaptı.
DOĞRU YOL PARTİSİ DÖNEMİ (1991–2001): YERELDEN GÜÇLÜ TEMSİL
- Sami Sözat ve Baki Ataç, DYP milletvekili olarak görev yaptı.
- Sami Gökdeniz, Balıkesir Belediye Başkanlığı’nı 10 yıl yürüttü.
- Erol Taşkesen, DYP Balıkesir İl Başkanı olarak görev aldı.
- Cemal Öztaylan, DYP milletvekili olarak Meclis’te görev yaptı.
- İlhan Aytekin, bu dönemde DYP’den de milletvekili seçildi.
AK PARTİ DÖNEMİ (2002–GÜNÜMÜZ): SÜREKLİ TEMSİL GÜCÜ
AK Parti döneminde öne çıkan isimler:
- Ahmet Edip Uğur, milletvekilliği ve Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevlerinde bulundu.
- İsmail Özgün, 4 dönem milletvekilliği yaptı.
- Ali Aydınlıoğlu, milletvekili olarak görev yaptı.
- Cemal Öztaylan, AK Parti’den Bandırma Belediye Başkanlığı yaptı ve milletvekili olarak görev aldı.
- Mustafa Canbey, AK Parti’den milletvekili seçilmiş, medya kökeni ve iletişim çalışmalarıyla ön plana çıkmıştır.
- İsmail Ok, önce MHP’den Balıkesir Belediye Başkanı seçilmiş, ardından MHP ve İYİ Parti’den milletvekili olmuş, son olarak da AK Parti’ye katılarak milletvekili görevini sürdürmüştür.
MERKEZ SAĞDA SÜREKLİLİK VE YEREL GÜÇ
Balıkesir’in siyasi yapısı, çok partili hayattan bugüne dek merkez sağ eksende süreklilik arz etmiş; birçok etkili isim çıkarmıştır. İbrahim Sıtkı Yırcalı, Necat Tunçsiper, Cenk Tunçsiper, Ziyaettin Tan, Ahmet Edip Uğur, İsmail Özgün, Ali Aydınlıoğlu, Davut Uzuner, Cemal Öztaylan, İlhan Aytekin, Mustafa Canbey, İsmail Ok gibi figürler Balıkesir’in siyasal ve toplumsal gelişiminde önemli roller üstlenmiştir.
