Kurban Bayramı yaklaşırken vatandaşın aklında yine aynı sorular var:
"Et fiyatları daha da artacak mı?",
"Kurbanlık bulabilecek miyiz?",
"Bu bayram soframızda kırmızı et olacak mı?"
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı her ne kadar “Fahiş fiyat artışına gerek yok” dese de, veriler başka bir hikâye anlatıyor.
Et Üretimi Neden Geriledi?
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2024 yılına ilişkin açıkladığı verilere göre, kırmızı et üretimi yüzde 11,7 düşüşle 2 milyon 105 bin 895 tona geriledi. Bu rakam, son üç yılın en düşük seviyesi.
Üretimde en sert düşüş keçi etinde yaşandı (%22,8), ancak sığır ve koyun etinde de yüzde 10’u aşan kayıplar söz konusu. Sadece bu tablo bile, piyasadaki arzın daraldığını ve fiyatların yükselmesi için gerekli zeminin hazır olduğunu gösteriyor.
Üstelik bu düşüş, sadece üreticinin tercihinden değil; yem maliyetleri, kuraklık, üretimden çekilen küçük çiftçi ve planlamasız hayvancılık politikalarının bir sonucu.
Peki, Kurbanlık Fiyatları Neden Artıyor?
Kurban Bayramı öncesi fiyatlar genellikle spekülasyonla yükselir. Ancak bu yıl durum sadece psikolojik değil, gerçek arz eksikliğine dayanıyor.
Kurbanlık fiyatlarında yaşanan artışın arkasında:
· Hayvan varlığındaki daralma,
· Artan nakliye ve yem maliyetleri,
· İthalatla çözüm bulamayan piyasa dengesi,
· Ve en önemlisi, üretemeyen bir kırmızı et sektörü var.
Yani bu bayram fiyatlar sadece 'duygu' ile değil, 'veri' ile de yükseliyor.
Son on yılda kırmızı et üretimi neredeyse ikiye katlanmış olsa da, yıllık bazda böyle keskin bir düşüş sektöre güveni zedeliyor. Arzın düştüğü, talebin ise dini vecibe nedeniyle zirve yaptığı bir dönemde fiyatların stabil kalması mucize olur.
Üretici tarafı hayvan sayısının yeterli olduğunu savunsa da, tüketicinin alım gücüyle bu hayvanların buluşup buluşamayacağı asıl mesele.
Ne Yapmalı?
· Spekülasyonlara karşı şeffaf fiyat politikaları açıklanmalı.
· “Tarım Cebimde” gibi uygulamalar daha etkin kullanılmalı.
· Hayvancılıkta sürdürülebilir destekler, küçük üreticiye odaklı verilmeli.
· Et ithalatı değil, üretim planlaması odaklı çözümler geliştirilmeli.
2025 Kurban Bayramı’nda et buluruz. Ama mesele şu: Her hane o eti alabilecek mi?
Et üretimindeki bu düşüş trendi devam ederse, bir sonraki bayramda bu sorunun cevabı çok daha zor olabilir.
