İzmir’in lüks, ışıltılı lokantaları, restoranları, kafeleri elbette çok çeşitli. Fakat İzmir, sokak lezzetleriyle de ünlüdür. Sokak lezzetleri, zenginiyle orta hallisiyle herkes tarafından benimsenmiştir ve adeta sınıf farkını eşitlerdi. Şimdilerde ise her şey gibi sokak lezzetleri de pahalı hale geldi.
Fotoğrafta görülen sokak satıcısının kestane kebabı, her yerde görülebilen bir sokak lezzetidir ve ne yazık ki artık oldukça pahalı. İzmir’de 100 gramı 200 liradan satılmaktadır. Sadece manzarayı seyrederseniz bedava, yanında kestane yerseniz 100 gramı 200 lira…
Balıkesir’de ise 100 gramı 100 lira; denizi hariç…
BU LEZZETLER İZMİR’E HAS
İzmir’in kumrusu, midye dolması, sübyesi, gevreği, kelle söğüşü, şambalisi, Karşıyaka lokması, boyozu (yanında haşlanmış yumurtasıyla) meşhurdur.
Fakat bu sokak lezzetleri de zamanla azaldı, tatları bozuldu, kimileri artık pek bulunmaz oldu. Ustaları da giderek azaldı.
İZMİR'İN KÜLTÜREL YAPISINA İŞARET EDEN SOKAK LEZZETLERİ
İzmir’e has sokak lezzetleri, kentin kendine özgü kültürel yapısına da işaret eder. Örneğin boyoz ve sübye; her ikisi de İzmir’in Sefarad Yahudileri (İspanya’dan göçle gelen Yahudiler) ile birlikte gelen bir mutfak kültürüdür.
BOYOZ
Bir tür yağlı hamurdan açılmış yufka ile yapılan ve içine herhangi bir malzeme konulmadan “gül börek” şeklinde pişirilen bir börek türüdür.
Boyozu, yanında haşlanmış ve üzerine karabiber serpilmiş yumurtası tamamlar. Bu yumurtalar her ne kadar haşlanmış denilse de boyoz pişiricileri yumurtaları da fırında pişirirler, bu yüzden renkleri biraz koyulaşır.
SÜBYE
Aynı ismi taşıyan deniz canlısı olan sübye ile karıştırılmamalıdır.
Bu sübye, havanda ya da dibekte dövülerek özü çıkartılan kavun çekirdeklerinin, süzüldükten sonra şeker ve su ile karıştırılmasıyla yapılan bir içecektir.
Sübye de bir Yahudi geleneğidir. Eskiden daha sık rastlanırdı, şimdilerde ise pek bulunmuyor.
Bu tür içeceklerin tadının kaçması ise biraz da tohumların genleriyle oynanmasına bağlı sanırım...
KARŞIYAKA LOKMASI
Bu hamur işi, minik halkaların yağda kızartılıp şerbetlenmiş halidir ve farkı, sıcak olarak yenilmesindedir.
GEVREK
İzmir’de simide gevrek denilmesi, yapım şeklinden kaynaklanıyor.
Örneğin eski ustalar, nohut mayası kullanıyor.
KUMRU
Kumru, sandviç ekmeği şeklinde pişirilen gevreğin arasına İzmir tulum peyniri, domates ve yeşil sivri biber konularak yapılır.
Son yıllarda ise maliyeti düşürmek için sıradan beyaz peynir dilimleri koyuluyor.
Ayrıca salam, sosis gibi malzemelerle yapılan sandviçlere de kumru denilse de o artık bilinen kumru değildir.
ŞAMBALİ
Şambali, irmik ve sütle yapılan ünlü bir tatlıdır ve Kemeraltı Çarşısı’nda kimi meraklıları tarafından özellikle aranır.
MİDYE DOLMASI
İzmir’de midye dolma yapan ve satanların çoğunun Mardinli olması ilginçtir.
Fakat sanayi atıklarıyla kirlenen İzmir Körfezi’nden çıkartılıyorsa, pek sağlıklı olmadığı da ortadadır.
KELLE SÖĞÜŞ
Bu sokak lezzetinin kökeninin Niğde olduğu belirtiliyor.
Küçükbaş kellesinin haşlanıp ayıklanan etinin, soğuk olarak domates, soğan, maydanoz ve baharatla birlikte dürüm yapılmasıdır.
Dürüm içi, özel bir tercih olursa kelle etinin değişik bölgelerinden alınan parçalarla hazırlanır.
