AENEAS Kültür Rotası konulu panelde, “Balıkesir’de yeni bir Troya doğuyor” demiş Vali Hasan Şıldak.
Troya, tahta at efsanesiyle dünyanın bilip tanıdığı, uğruna belgeseller, filmler çekilen, yüzlerce kitap yazılan, hâlâ kazı çalışmalarının devam ettiği, kendi dönemi için Anadolu’nun en stratejik yerleşmeliği.
Stratejik; çünkü Troya Anadolu’dur. Anadolu’ya açılan kapıdır. O kapıyı yıkıp geçersen, Anadolu’yu ele geçirebilirsin.
O yüzden zaten Troya savunmasında pek çok Anadolu krallığı yer alır.
Paris’in Sparta kralı Menelaos’un karısı Helen’i kaçırıp Troya’ya getirmesiyle başlar on yıl sürecek savaş. Efsaneler, Helen üzerine kurgulasa da olayı, Agamemnon’un hesabı Anadolu’nun zengin topraklarına ve hazinelerine çöküp şehirleri ele geçirmektir aslında.
Helen bahanedir.
Troya surlarını bir türlü aşamayan Aka orduları, çareyi tahtadan bir at yaparak hediye faslında içeriye sızmakta bulur. Tahta at, Troya’nın sonudur.
***
ÇANAKKALE Deniz Savaşları’nın en etkili zırhlılarının birinin adı Agamemnon’du. Milen kralı Agamemnon, uzun yıllar devam eden savaşın sonunda hileyle Troya’yı ele geçirdi. Asırlar sonra Çanakkale Boğazı’nı aşıp İstanbul’a ulaşmanın derdindeki İngiliz donanması, Mondros’ta demirli Agamemnon zırhlısından yönetiliyordu.
Düşman donanmasının boğazdan geçmesine izin vermedi Anadolu!
Hem denizde hem karada mağlup etti.
Sonra.. Agamemnon zırhlısında imzalandı ateşkes antlaşması.
Tarihçi falan değiliz, sağdan soldan okuduğumuz bilgi kırıntılarıyla az biraz ahkâm kesiyoruz işte.
Mevzuyu Antandros’a getireceğiz…
***
ANTANDROS şehri de kendi döneminin en büyüklerinden biri. Edremit Körfezi’nde, İda’nın ve Madra’nın eteklerinde kurulu irili ufaklı kentlerin en büyüğü.
Ticaret hareketliliğiyle öne çıkan bir liman kenti.
Yakılıp yıkılan Troya’dan kaçıp, İda’nın gizli geçitlerini aşarak Antandros’a sığınan Aeneas’ın öyküsü üzerine kurgulanan bir Kültür Rotası projesi üzerinde çalışılıyor nicedir.
Antandros’ta gemilerini inşa edip Ege’ye, Akdeniz’e açılan Troyalı komutan Aeneas’ın bin bir maceradan sonra Roma topraklarına eriştiği güzergah, Aeneas Kültür Rotası olarak adlandırılıyor.
Balıkesir’in turizm ekonomisi için önemli bir proje. Türkiye ile birlikte Yunanistan, Arnavutluk, İtalya ve Tunus olmak üzere 5 Akdeniz ülkesini birbirine bağlayan bir rota.
Yani, uluslararası bir proje.
***
ANTANDROS’ta nereden baksak yirmi yıldır kazı çalışmaları devam ediyor. Kazı alanı büyük, bütçe küçük. Şu anda nekropol bölgesinde ve az berisindeki Roma Villası çevresinde kazılar yürütülüyor.
Anadolu’nun her köşesi antik kentlerle dolu. Büyük bölümünde yerli ve yabancı arkeologların kazı çalışmaları devam ediyor.
Bir antik kenti, tıpkı Troya’da olduğu gibi unutulmayacak bir efsaneyle süsleyerek turizm pazarına sunabilirsiniz.
Aeneas efsanesi, Antandros ve Edremit Körfezi’nin turizm pastasından daha fazla pay almasında etkili olacak.
Aeneas Kültür Rotası projesini düşünen, ortaya çıkaran, geliştiren ve bugün tescilli rotalardan birine dönüştürenleri de unutmamak gerek.
Projenin Türkiye ayağında Balıkesir Valiliği öncülük ediyor. Balıkesir Üniversitesi, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Büyükşehir Belediyesi de paydaşlar arasında.
Geçende, 7 Kasım’da gerçekleşen panelde, Edremit Belediyesi’ne yer verilmediğinden söz etmiştim. Kültür Rotası için en baştan bu tarafa Edremit Belediyesi’nin rolü ve payı vardı sonuçta.
***
SONRADAN öğrendik ki, Edremit Belediyesi’nin Antandros kazı çalışmaları ve Kültür Rotası projesinde küstürüp darıltmadığı kimse kalmamış.
Projeyi tümüyle kendine mal ederken, Antandros Derneği’nden kazı ekibine, ilgili kurum ve kuruluşlara kadar herkesi küstüren bir politika izlemiş Edremit Belediyesi.
Vali Hasan Şıldak, durumu şu sözlerle anlatmaya çalıştı panelde:
“2021 yılı öncesinde Edremit Belediyesi tarafından başvurusu yapılan kültür rotasının büyüklüğünü ve önemini gördük, bunun sadece dar bir çerçevede yürüyemeyecek kadar büyük bir çalışma olduğunu ifade ettik. Çünkü bu rota Balıkesir’i, bölgeyi ve hatta Türkiye’yi ilgilendiriyor. Dolayısıyla Kültür Bakanlığımızı, Valiliğimizi, Çanakkale Valiliği’mizi, Büyükşehir Belediyemizi, Balıkesir Üniversitemizi ve İl Kültür Turizm Müdürlüğümüzü sürece dahil ettik. Bu tür çalışmaların devamlılığı gerekiyor. Tescille eş zamanlı Edremit Belediyesi Aeneas ile ilgili bir Avrupa Birliği projesi hazırladı. Bu proje Avrupa Birliği’nin yetkili organlarının kabulüne ulaştı ve proje gerçekleşti. Projenin uygulama takvimi 18 aydı ve 2022 Haziran ayında bu çalışma sonuçlandı. Ancak Aeneas Kültür Rotası gibi uluslararası arenada temsil edilen tescil faaliyetlerinin izleme süreçleri var. Bazı kriterlere göre çalışmalarınızı yapıp rotanın sürekliliğini ve sürdürülebilirliğini sağlamanız gerekiyor. Dahil olmamızın temelinde yatan asıl güçlü düşünceyle, Balıkesir olarak ve Türkiye olarak rotaya en güçlü desteği sağlamış olduk.”
***
HER ŞEY bir yana, kültür ve tarih turizmini canlandıracak bu proje üzerinde daha yoğun çalışılması gerekiyor. Sonuçta bu proje, Türkiye’nin ilk Kültür Rotası hüviyeti taşıyor.
Projeyi daha yüksek sesle duyurmak için medyayı da içine alan çalışmalar yapılmalı diye düşünüyorum.
