Her yaz mevsimi geldiğinde, özellikle Akdeniz ikliminin hâkim olduğu bölgelerde, orman yangınları hepimizi endişelendiriyor. Kuraklık, artan sıcaklıklar ve insan kaynaklı hatalar birleştiğinde, doğa adeta bir kıvılcımla küle dönüşebiliyor. Peki, doğa kendini savunmak için hiçbir önlem almamış mı? Aslında tam tersine… Bazı ağaç türleri, binlerce yıllık evrimsel süreç içerisinde yangınlara karşı etkileyici direnç mekanizmaları geliştirmiş durumda.
Bugün sizlere "yanmaya karşı dirençli ağaçlar" hakkında hem bilimsel hem de çevresel yönleriyle bir pencere açmak istiyorum.
Yangına Dirençli Ağaç Ne Demektir?
Bir ağacın "yanmaya karşı dirençli" olarak tanımlanması, onun alevlere karşı tamamen bağışıklık kazandığı anlamına gelmez. Bu türler, genellikle:
· Kalın ve yavaş tutuşan kabuklara sahiptir,
· Düşük reçine içerir (reçineli ağaçlar yangını hızla yayar),
· Nem oranı yüksektir,
· Yaprak ve dal yapısı yangının üst katmanlara sıçramasını zorlaştırır,
· Kök sistemi canlı kalıp yeniden sürgün verebilir.
Bu özellikler, ağacın hem yangından kaçmasını hem de yangın sonrası hayata yeniden tutunmasını sağlar.
Yanmaya Dirençli Ağaç Örnekleri
İşte yangınlara karşı öne çıkan bazı ağaç türleri:
Meşe (Quercus spp.)
Özellikle Türkiye’de geniş alanlara yayılmıştır. Kalın kabuğu sayesinde ateşin iç dokulara ulaşmasını engeller. Bazı türleri, yangından sonra köklerinden yeniden filizlenir.
Zakkum (Nerium oleander)
Her ne kadar çalı formunda olsa da, yüksek nem oranı ve yavaş tutuşan yaprakları ile dikkat çeker. Yangın sırasında alev alması zor bir türdür.
Sığla Ağacı (Liquidambar orientalis)
Endemik bir tür olan sığla ağacı, nemli ortamları sevmesi sayesinde yangınların etkisini azaltmada yardımcıdır. Kabuk yapısı da oldukça dayanıklıdır.
Kızılçam (Pinus brutia) – Sürgün yeteneği nedeniyle
Ironik biçimde kızılçam, sık yangınlara maruz kalan bölgelerde en yaygın ağaçlardan biridir. Yüksek reçine oranı nedeniyle kolay yanmasına rağmen, olağanüstü bir sürgün verme kabiliyetine sahiptir. Yangından sonra çok kısa sürede yeni bireyler ortaya çıkabilir.
Akasya (Robinia pseudoacacia)
Toprak tutucu özelliğiyle bilinen bu ağaç türü, yangına karşı kalın kabuğu ve sürgün verme kabiliyetiyle ön plana çıkar.
