“Kabotaj” kelimesi, Fransızca kökenli olup bir ülkenin kendi limanları ve kıyıları arasındaki deniz taşımacılığı hakkını ifade eder. Yani, yabancı gemilerin, bir ülkenin limanları arasında yük ve yolcu taşıması yasaktır; bu hak sadece o ülkenin vatandaşlarına ve bayrağını taşıyan gemilere aittir.
Kabotaj Kanunu ve Türkiye İçin Önemi
Türkiye, denizlerdeki ekonomik ve siyasi bağımsızlığını 1 Temmuz 1926 tarihinde yürürlüğe giren Kabotaj Kanunu ile kazanmıştır. Bu kanunla birlikte, Türk karasularında sadece Türk bayraklı gemilerin ticaret yapmasına izin verilmiş; böylece deniz taşımacılığı, balıkçılık ve liman hizmetleri tamamen Türk vatandaşlarına bırakılmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk'ün "Denizciliği Türk'ün büyük milli ülküsü olarak düşünmeli ve onu az zamanda başarmalıyız" sözleriyle vurguladığı gibi, kabotaj kanunu Türkiye'nin denizlerdeki egemenlik haklarını koruma altına almıştır.
Bayramın Ritüeli: Yağlı Direk Yarışması
Kabotaj Bayramı denince akla gelen en renkli etkinlik hiç kuşkusuz yağlı direk yarışmasıdır. Genellikle bir liman ya da sahil kasabasında deniz üzerindeki bir platformdan uzatılan sabunlu direğin ucuna konan Türk bayrağını alma mücadelesi, izleyenlere hem heyecan hem de kahkaha dolu anlar yaşatır.
Nasıl Yapılıyor?
-
Kalın bir direk, deniz üzerindeki bir iskele ya da platforma yatay biçimde sabitlenir.
-
Direk, sabun veya yağ ile tamamen kayganlaştırılır.
-
Yarışmacılar tek tek direğe çıkarak en uçta yer alan bayrağa ulaşmaya çalışır.
-
Dengeyi kaybeden yarışmacılar doğrudan denize düşer; bayrağa ulaşan ise günün galibi olur.
Bu yarışma, denizcilik geleneğine bağlılık, cesaret ve fiziksel dayanıklılığın bir sembolü olarak görülür. Aynı zamanda, halk arasında birlik ve beraberlik duygusunu pekiştirir.
Denizlerde Bağımsızlığın Kutlaması
Kabotaj Bayramı, Türkiye'nin denizcilik alanındaki bağımsızlığını kazandığı ve denizlerde kendi bayrağı altında egemenlik kurduğu bir dönüm noktasıdır. Yağlı direk gibi geleneksel yarışmalarla kutlamalar, bu tarihî kazanımı halkla iç içe, coşkulu bir biçimde yaşatır.
