Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda 142 ülkenin onayladığı iki devletli çözüm kararı, Filistin’in uluslararası tanınırlığını artırırken İsrail’in yalnızlaştığını gösterdi. Ancak uzmanlar, soykırımın durdurulması için askeri müdahalenin şart olduğunu vurguluyor.
İki Devletli Çözüm İçin BM Adımı
12 Eylül 2025 Cuma günü Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda Fransa ve Suudi Arabistan’ın öncülüğünde düzenlenen oturumda, Filistin meselesinde iki devletli çözümün önemi vurgulandı. Yapılan oylamada 142 devlet iki devletli çözümü desteklerken, İsrail, ABD ve bazı diğer ülkeler olumsuz oy kullandı; 10 ülke ise çekimser kaldı.
Bu karar, 28-30 Temmuz 2025 tarihlerinde kabul edilen New York Bildirisi’ni teyit ederken, belgelerde yer alan hususların büyük ölçüde daha önce dile getirilen talepler olduğu görüldü. İşgal altındaki Filistin topraklarının bir bütün olarak korunması, Filistinlilerin kendi kaderini tayin hakkı, Gazze’nin yeniden inşası ve mültecilerin geri dönüşü gibi konular hâlen gündemde.
İsrail Yalnızlaşıyor, Destek Azalıyor
Boğaziçi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Hasan Basri Bülbül, kararın İsrail’in iki devletli çözümü rafa kaldırma yönündeki politikalarına uluslararası tepkiyi ortaya koyduğunu belirtiyor.
İngiltere, Kanada, Avustralya ve Portekiz gibi ülkeler Filistin’i tanırken, Fransa’nın BM Genel Kurulu’nun 80. oturumunda tanıması bekleniyor. Bu gelişmeler, İsrail’in Batı ittifakından sınırsız destek alamayacağını gösteriyor. İsrail ise Filistin’in tanınmasını Hamas’ı ödüllendirmek olarak yorumluyor.
Filistin’in Tanınması Yetmez, Askeri Müdahale Gerekli
Uzmanlar, Filistin’in daha fazla devlet tarafından tanınmasının hukuki olarak devlet olma niteliğine ciddi katkı sağlamadığını vurguluyor. Halihazırda 148 devlet tarafından tanınan Filistin’in hukuki statüsü değişmezken, asıl önceliğin soykırımın durdurulması ve ateşkesin sağlanması olduğu ifade ediliyor.
New York Bildirisi, kalıcı ateşkes ve sivillerin korunması için BM istikrar güçlerinin gönderilmesini öngörüyor. Ancak Dr. Bülbül’e göre, Filistin’e askerî misyon gönderilmesi için BM Güvenlik Konseyi’nin iznine gerek yok; devletler Filistin’in davetiyle harekete geçebilir.
R2P ve Uluslararası Sorumluluk
Soykırımın durdurulması için askeri müdahale, Koruma Yükümlülüğü (R2P) çerçevesinde devletlerin yerine getirmesi gereken bir yükümlülük. Filistin devletinin çağrısına kulak vermek, yalnızca tercih değil, aynı zamanda uluslararası taahhütlerin de gereği olarak görülüyor.
BM Genel Kurulu’nun 12 Eylül’deki kararı, iki devletli çözümün önemini teyit etse de, soykırımın durdurulması için askeri müdahaleyi de içeren somut tedbirlerin alınması gerektiği vurgulanıyor. Uzmanlar, devletlerin BM kararlarını beklemeden harekete geçebileceğini ve geçmesi gerektiğini belirtiyor.
