İngilizcede “cybersickness” denen “sanal gerçeklik hastalığı”, sanal ortamlara maruz kalma sonucunda meydana geliyor. Hastalık, sanal gerçeklik teknolojisinin ilerlemesini etkileyebilecek en önemli sağlık ve güvenlik sorunlarından biri olarak görülüyor.Yurt dışında birçok çalışmaya konu olan sanal gerçeklik hastalığı ile ilgili Türkiye'deki ilk araştırmayı yürüten İstanbul Aydın Üniversitesi Sanal Gerçeklik Laboratuvarı, çalışmalarını “Sanal Gerçekliğin Tetiklediği Semptomlar” adlı bir kitapta birleştirdi.Sanal gerçeklik deneyimi hangi semptomları tetikliyor?İstanbul Aydın Üniversitesi İletişim Fakültesi öğretim üyelerinden Doç. Dr. And Algül, Doç. Dr. Deniz Yenğin (Yeni Medya ve İletişim Bölümü Başkanı), Dr. Öğr. Üyesi Gökmen H. Karadağ, Dr. Öğr. Üyesi Ayten Övür ve Araştırma Görevlisi Tamer Bayrak tarafından yürütülen çalışmada dört farklı sanal gerçeklik oyunu oynatılan 50 katılımcıyla anket yapıldı, bildirdikleri semptomlar saptandı, katılımcıların oyun esnasındaki görüntüleri kaydedildi, sözlü ve bedensel tepkileri ölçüldü. Katılımcılarda görülen semptomlar baskınlık derecesine göre şöyle sıralandı: “Denge kaybı, gerginlik, terleme, hararet basma, sersemlik, baş dönmesi, baş ağrısı, genel rahatsızlık, bitkinlik, bulantı, mide farkındalığı, uyku ve uyuşukluk, gözlerde ışığa hassasiyet, konsantrasyon güçlüğü, kafanın içinde flaşların patlaması, gözde yanma ve sulanma.”Literatürde sanal gerçeklikle tetiklenen semptomlar, “Yönelim (oryantasyon) Bozukluğu”, “Bulantı” ve “Gözdevindiren (Okülomotor)” olmak üzere üç gruba ayrılıyor. İstanbul Aydın Üniversitesi Sanal gerçeklik Laboratuvarı'nda gerçekleştirilen çalışmalarda sanal gerçeklik deneyimi yaşayan katılımcılarda en çok yönelim bozukluğu semptomları, sonra bulantı semptomları ve daha sonra da okülomotor semptomlar görüldü. Bu, uluslararası literatürdeki sıralamaya da uygun düştü. Şiddetli semptomlar nedeniyle sanal gerçeklik tecrübesini en yüksek tamamlayamama oranı ise yüzde 6 ile “korku” türünde çıktı.

Muhabir: Politika Gazetesi