Balıkesir; hem Marmara hem de Ege Bölgesi'nde toprağıyla, suyuyla, hayvancılığıyla Türkiye’nin en bereketli illerinden biri. Ama bu zenginliğe rağmen bazı alanlarda potansiyelini yeterince kullanamıyor. Bu yazıda Balıkesir’in tarım, hayvancılık, zeytin ve yumurta üretimi ile ekilmeyen toprakları üzerine veriler ve önerilerle duracağız.
Tarımsal Üretim ve Mevcut Durum
Balıkesir’de toplam 400.000 hektar tarım arazisi bulunuyor. Bu alanların %77’si ekiliyor, geri kalan %23’ü ise çeşitli nedenlerle boş duruyor. Buğday, ayçiçeği, çeltik ve sanayi domatesi öne çıkan ürünler arasında. Özellikle Ayvalık ve çevresindeki zeytinlik alanlar, Türkiye’nin zeytin ihtiyacında önemli bir yer tutuyor.
Zeytin ve Zeytinyağında Stratejik Güç
İlde 14 milyondan fazla zeytin ağacı bulunmakta. Ayvalık, Edremit, Burhaniye gibi bölgelerde hem sofralık hem yağlık zeytin üretimi yapılıyor. Ayvalık Zeytinyağı, Avrupa Birliği’nden coğrafi işaret almış durumda. Ancak ürünlerin büyük kısmı hâlâ dökme olarak satılıyor, markalaşma yetersiz.
Hayvancılık ve Yumurta Üretimi
Balıkesir’de 544 bin büyükbaş, 1.283.000 küçükbaş hayvan bulunuyor. Ayrıca yumurta tavukçuluğunda Türkiye’de 4. sırada yer alıyor. 7 milyonun üzerinde yumurta tavuğuyla yılda 2,5 milyar adet yumurta üretiliyor. Ancak artan yem ve enerji maliyetleri üreticiyi zorluyor.
Boş Kalan Ekilebilir Araziler ve Öneriler
Tarım arazilerinin %23’ü ekilmiyor. Bunun nedeni; yüksek girdi maliyetleri, su eksikliği, kırsal göç ve pazarlama sorunları. Bu alanları ekonomiye kazandırmak için aşağıdaki adımlar atılmalı:
- Boş araziler için teşvik programları uygulanmalı
- Arazi toplulaştırması hızlandırılmalı
- Sözleşmeli üretim yaygınlaştırılmalı
- Genç çiftçilere bu alanlar uzun vadeli kiralanmalı
İlçelere Göre Alternatif Ürün Önerileri
- Sındırgı: Lavanta, kekik (kuraklığa dayanıklı)
- Manyas: Soya, yem bitkileri (hayvancılıkla entegre)
- Kepsut: Ayçiçeği, silajlık mısır (yem fabrikalarıyla uyumlu)
- Gönen: Sebze, çeltik (sulama uygun)
- Dursunbey: Nohut, arpa (yüksek rakım)
Balıkesir’in üretim gücü güçlü, toprağı bereketli, hayvanı bol ama yönetimsel, yapısal ve ekonomik eksiklikler nedeniyle potansiyelin altında kalıyor. Bu tabloyu değiştirmek ise elimizde. Tüm bu alanlara yapılacak küçük dokunuşlar, Balıkesir’i sadece Türkiye’nin değil, Avrupa’nın da tarım ve hayvancılık üssü yapabilir.
