Enerji ve madencilik faaliyetlerinin önünü açan ve Türkiye genelinde doğal alanları tehdit eden “torba yasa teklifi”, Meclis Genel Kurulu'nda oylanmak üzere gündeme alındı. Yasa teklifine karşı başta Ayvalık Tabiat Platformu, Edremit Ziraat Odası ve Edremit Çevre Derneği olmak üzere birçok çevre ve üretici örgütü sert tepki gösterdi. Teklifin yasalaşması halinde zeytinliklerin, ormanların, meraların ve koruma alanlarının enerji ve madencilik yatırımlarına açılacağı, ÇED süreçlerinin etkisizleştirileceği ve özel mülkiyet hakkının zedeleneceği belirtiliyor. Tepkiler ortak bir çağrıda birleşiyor: "Yasa geri çekilsin, zeytin ve doğa yok olmasın!"
"Ülkemizi Enerji ve Madencilik Şirketlerine Teslim Eden Yasa Teklifine Geçit Yok!"
Ayvalık Tabiat Platformu, Meclis’te komisyon aşamasını geçen ve önümüzdeki günlerde Genel Kurul’da oylanması beklenen torba yasa teklifine sert tepki gösterdi. Platform, yasa teklifinin enerji ve madencilik faaliyetlerini hızlandırarak yeni bir doğa talanı dönemi başlatacağını vurguladı.
Platform açıklamasında şu maddelere dikkat çekildi:
-
ÇED (Çevresel Etki Değerlendirmesi) süreçleri etkisiz hale getiriliyor. ÇED süreçleri artık şirketler yerine MAPEG (Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü) tarafından yürütülecek, hatta ÇED kararı olmadan da ruhsat başvurusu yapılabilecek.
-
Ormanlar ücretsiz olarak MAPEG’e devredilecek, bu da madencilik şirketlerine ormanların daha kolay açılması anlamına geliyor.
-
Milli parklar, sit alanları, sulak alanlar ve koruma sahaları enerji ve madencilik faaliyetlerine açılıyor.
-
Muğla’daki zeytinliklerin, Zeytin Kanunu’na aykırı olarak kömür şirketlerine tahsis edilmesinin yolu açılıyor. Bu tehlikenin tüm bölgeler için geçerli hale gelebileceği vurgulanıyor.
-
Meralar enerji şirketlerine tahsis edilebilecek.
-
Acele kamulaştırma kararlarıyla köylülerin tapulu arazileri gasp edilebilecek.
-
Kaçak enerji yatırımlarına imar affı getiriliyor.
-
Şirketlere teşvik ve süre uzatımı gibi kıyaklar sağlanıyor.
-
Stratejik madenlerde Cumhurbaşkanlığı ve özel kurullara sınırsız yetkiler tanınıyor.
-
MAPEG’e imar planı yapma ve inşaat ruhsatı verme yetkisi veriliyor.
Açıklamada, “Doğal ve kültürel varlıklarımız sadece sağlıklı bir yaşamın değil, geleceğimizin de teminatıdır. Bu yasa teklifi Genel Kurul’dan geri çekilmelidir!” ifadeleri kullanıldı.
“Zeytin Ağacı Yerinden Sökülürse 10 Yıl Ürün Vermez!”
Edremit Ziraat Odası Başkanı Ali Yılmaz Diker, zeytinliklerin madencilik faaliyetlerine açılmasına sert tepki gösterdi. Özellikle zeytin ağaçlarının sökülerek başka yere taşınmasının telafisi olmayan zararlar doğurduğunu belirten Diker, 861 yaşındaki bir zeytin ağacını örnek göstererek şunları söyledi:
“Bu ağaç Altınoluk Şahindere Mahallesi’nde korumaya değer ağaç olarak tescillenmiş, sökülerek yeni yerine taşınmış ve beş buçuk yıldır bakım yapılmasına rağmen bir kilo mahsul vermemiştir. En az 4.5 yıl daha verim alınması mümkün değildir.”
Yapılan hesaplamaya göre, sadece bir zeytin ağacının sökülmesiyle üreticinin 10 yıllık kaybı yaklaşık 60 bin TL, bir dönümdeki 12 ağaçla birlikte bu zarar 720 bin TL’yi buluyor.
“Yerin altındaki maden bir kere çıkarılır, ama yerin üstündeki zeytin ağacı asırlarca ürün verir. Zeytin altından daha değerlidir!” diyen Diker, kamuoyunu yanıltan uzman açıklamalarına da tepki gösterdi.
"Görmüş olduğunuz bu ağaç tamı tamına 861 yaşında. Bu ağaç İlçemize bağlı Altınoluk beldesi Şahindere mahallesinde imar sahası içerisinde kaldığı için 16.01.2020 tarihinde “Korumaya Değer Ağaç Niteliğinde” kaldığından oradan uygun şartlarda alınarak Edremit’te mevcut yerinde her yıl her türlü bakımları titizlikle yapılarak 5.5 yılda ancak bu hale gelmiştir.
Köklendiği o günden bugüne kadar daha bir kilo mahsül alınamamıştır. Ve daha da en az 4.5 yıl istenilen mahsülü vermesi mümkün değildir. Bu ağaç normal fiziksel olarak söküldüğü yerdeki dallarıyla hesaplarsanız ortalama her yıl size 150 kg. zeytin vermiştir. Taki 861 yıl boyunca mevcut yerinden sökülünceye kadar. Ancak söküldükten sonra bu ağaçtan ortalama on yıl boyunca mahsül alamadığınızı düşündüğünüz zaman 1.500 kg. eder. Bunu yağlık zeytinden bugünkü fiyattan ortalama kg.’ı 40.- TL’dan değerlendirirseniz toplam on yıl boyunca bir ağaçta 60.000.- TL’a yapar.
Bir dönümde ortalama böyle 12 ağaç olduğunu varsaydığımızda on yıl boyunca bir dönüm yerdeki 12 ağaçtan kaybınız 720.000.-TL’a olacaktır. Düşünün birde. Bir dönüm yerden yerin altındaki değerli taşlar devletin deyipte yerin üstündeki stratejik ürünleri heba edersen yerin altındaki değerli taşlardan üstelik bir seferde ne kadar kazanırsın ki. Üstelik sende, ülkede bu ağaçlardan 861 yıldan beri kazanmışsın ve daha belki bir 861 yıl veya daha fazlasını kazanacaksın."
“Zeytinlikler İçin Meydanlar Doldurulmalı!”
Edremit Çevre Derneği Başkanı Kubilay Saygın Öztürk, yasa teklifindeki düzenlemelerin yalnızca Muğla’daki değil, tüm Türkiye’deki zeytinlikler için büyük bir tehdit oluşturduğunu belirtti.
“Yarın Meclis’te oylanacak torba yasa, zeytinliklerin üzerine çökmek isteyenlerin ısmarlama yasasıdır. Vicdanı olan herkes gibi biz de HAYIR diyoruz. Milletvekillerini de bu yönde oy vermeye çağırıyoruz.”
Zeytin üretiminin sembol kenti olan Edremit Körfezi’nde sivil toplum kuruluşlarının ve üretici örgütlerinin bu konuda sessiz kalmaması gerektiğini vurgulayan Öztürk, şu çağrıyı yaptı:
“Ziraat Odaları, Ticaret Odaları, zeytin ve zeytinyağı dernekleri artık adım atmalı!”
Ayrıca yerel yönetimlere de seslenen Öztürk, 2022 yılında kıyıdaki zeytinlikleri satın alan bir müteahhidin zeytin ağaçlarını yakarak yok ettiğini hatırlatarak, inşaat için zeytin ağaçlarını katleden kişi ve firmalara inşaat ruhsatı verilmemesi gerektiğini ifade etti. Vatandaşları da bu gibi durumları İlçe Tarım Müdürlüklerine şikayet etmeye davet etti.
Tepkilerin ortak paydası, torba yasa teklifinin yalnızca çevreyi değil, aynı zamanda üreticinin geleceğini de tehdit ettiği yönünde. Çevre örgütleri, üretici temsilcileri ve yurttaşlar, TBMM Genel Kurulu’nda oylanacak olan bu yasa teklifinin derhal geri çekilmesini talep ediyor. Aksi takdirde zeytinliklerin ve doğanın dönüşü olmayan bir yıkıma uğrayacağı uyarısı yapılıyor.
