Şehirlerin plansız büyümesini önlemek ve imar sürecini daha şeffaf hale getirmek amacıyla önemli bir düzenleme yürürlüğe girdi.
Resmi Gazete’de yayımlanan Değer Artış Payı Uygulama Yönetmeliği ile, imar planında değişiklik talep eden arsa sahiplerinin, oluşan değer artışının yüzde 90’ını kamuya ödemesi zorunlu hale getirildi.
İmar Değişikliklerinde Kamu Payı Artıyor
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan yönetmelikle:
- İmar planı değişikliği sonucu arsa değerinde oluşan artışın %90’ı kamuya aktarılacak.
- Bu uygulama sadece arsadaki değer artışını kapsayacak.
- Vatandaşlara iki farklı ödeme imkânı sunulacak:
- Peşin ödemede %10 indirim,
- Taksitli ödeme seçeneği.
Yeni düzenleme ile imar süreçlerindeki keyfî değişikliklerin azaltılması, şehirlerin kontrollü büyümesi ve oluşan rantın büyük kısmının kamuya kazandırılması hedefleniyor.
Kamulaştırılamayan Taşınmazlara Yeni Çözüm
2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun ek-1 maddesi kapsamında olup daha önce okul, sağlık tesisi, resmi kurum gibi kamu alanı olarak planlanan ancak yıllarca kamulaştırılamayan taşınmazlar için yeni bir yol açıldı.
- Kamu kurumları bu alanlara ihtiyaç duymuyorsa
- İdare de uygun görürse
➡ Plan değişikliği yapılabilecek.
Bu sayede mülk sahiplerinin uzun süren kısıtlamalar nedeniyle yaşadığı mağduriyet son bulacak, birçok hukuki süreç dava açılmadan çözülebilecek.
Değer Artış Payı Nasıl Hesaplanacak?
Değer artışının belirlenmesi için:
- Plan değişikliği öncesi ve sonrası arsanın piyasa değeri,
- En az iki yetkili gayrimenkul değerleme kuruluşu tarafından hazırlanan raporlarla belirlenecek.
- Kıymet takdir komisyonu, bu raporların ortalaması altında olmamak kaydıyla nihai değer artışını tespit edecek.
- Değerleme ücretleri, değişikliği talep eden mülk sahibi tarafından karşılanacak.
Hangi Durumlarda Değer Artış Payı Alınmayacak?
Bazı alanlar ve işlemler yeni düzenlemenin dışında tutuldu:
📌 Riskli alanlar ve rezerv yapı alanları
📌 Kamu yatırımları ve kamu mülkiyetindeki taşınmazlar
📌 Mazbut ve mülhak vakıflara ait taşınmazlar
📌 Emsale etki etmeyen yükseklik düzenlemeleri
📌 İdare tarafından resen yapılan plan değişiklikleri
Toplanan Gelir Nasıl Dağıtılacak?
Değer artışından elde edilen kamu payı, plan değişikliğinin yapıldığı yerin büyükşehir olup olmamasına göre paylaştırılacak:
- %25 Büyükşehir Belediyesine,
- %25 ilçe belediyesine,
- %25 dönüşüm projeleri özel hesabına,
- %25 genel bütçeye aktarılacak.
Bu dağılım, özellikle kentsel dönüşüm projelerine ek kaynak oluşturulmasını hedefliyor.
