Yaz Sellerinde Artış İklim Değişikliğinin Doğal Sonucu
Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, son yıllarda yaz sellerinin sıklık ve şiddetinde ciddi artışlar olduğunu belirtti. Türkeş, yaz sellerinin, kısa süre içinde yoğun ve iri yağmur damlalarının kuru toprak üzerinde yüzeysel akışa neden olmasıyla meydana geldiğini ifade etti.
Doğayla İnsan Yerleşimi Arasında Denge Gerekiyor
Prof. Dr. Türkeş, 11 Ağustos 2021’de Kastamonu Bozkurt’ta yaşanan felaketi örnek göstererek, yaşanan afetin sadece doğa kaynaklı olmadığını, aynı zamanda insan yerleşimlerinin doğayla uyumlu olmaması nedeniyle etkilerinin büyüdüğünü vurguladı. Bozulmuş arazi, yanlış yerleşim, ormansızlaşma gibi etkenlerin yağışların yıkıcı etkisini artırdığını kaydetti.
Nem, Isı ve Konvektif Kararsızlık Sağanakları Şiddetlendiriyor
Atmosferdeki nem oranının artması ve sıcak hava ile soğuk havanın karşılaşması sonucu oluşan konvektif kararsızlıkların, şiddetli sağanak yağışlara neden olduğunu söyleyen Türkeş, bu durumun akarsu taşkınlarına, heyelanlara ve su baskınlarına yol açtığını belirtti.
Türkiye’de ve Dünyada Sellerin Artan Etkisi
Yaz sellerinin özellikle Muson Asya’sı, tropikal ve subtropikal iklimlerde etkili olduğunu ancak iklim değişikliğiyle orta enlemlerde de görüldüğünü aktaran Türkeş, Türkiye’de Batı ve Doğu Karadeniz, Kuzeydoğu, Güneybatı Anadolu ile İç ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde sel felaketlerinin yoğunlaştığını söyledi.
Altyapılar Yeniden Tasarlanmalı
Prof. Türkeş, Avrupa’da bile iyi yönetilen akarsu sistemlerinin sel önleme setleri ve teknik yapılarının yetersiz kaldığını, bu nedenle altyapıların köklü şekilde değişmesi gerektiğini vurguladı. İspanya ve Texas’ta yaşanan selleri hatırlatan Türkeş, önümüzdeki 50 yıl içinde aşırı yağışların sıklığı ve şiddetinin artacağını belirtti.
Kentlerde Yağmur Suyu Drenaj Sistemleri Hayati Önemde
Türkeş, kentlerin fiziksel coğrafyası, topografyası, akarsu jeomorfolojisi ve sosyoekonomik yapıları dikkate alınarak, yağmur suyu drenaj sistemlerinin mutlaka ayrı ve etkili şekilde kurulması gerektiğini söyledi. Kanalizasyon sistemlerinin yağmur suyunu toplama ve uzaklaştırma işlemlerini ayrı yürütmesi gerektiğinin altını çizdi.
Eski Akarsu Yatakları Korunmalı
Kentlerde yok edilen eski akarsu sistemlerinin taşkın yataklarıyla birlikte korunması gerektiğini belirten Prof. Dr. Türkeş, çevresindeki plansız kentleşmenin kaldırılmasının da sel riskini azaltmada önemli olduğunu sözlerine ekledi.
