BAÜN’lü bilim insanlarının Q1 dergide yayımlanan araştırması, iklim değişikliğinin tarımsal ekosistemlerdeki görünmez etkilerini ortaya koydu
Balıkesir Üniversitesi (BAÜN) Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü akademisyenlerinden Prof. Dr. Olga Sak, Prof. Dr. Aylin Er ve Dr. Erinç Çelik Biçer tarafından yürütülen kapsamlı çalışma, iklim değişikliğiyle birlikte tarımsal ekosistemlerde bozulan biyolojik dengeleri bilimsel veriler ışığında ortaya koydu.
Ekip tarafından hazırlanan “Influence of thermal stress on the cellular immunity of Galleria mellonella F. …” başlıklı araştırma, bilim dünyasında prestijli bir yere sahip olan Q1 kategorisindeki Journal of Insect Physiology dergisinde yayımlanarak uluslararası alanda dikkat çekti.
İklim Değişikliği Tarımsal Zararlılar ile Yararlı Türler Arasındaki Dengeleri Bozuyor
Çalışma, iklim değişikliğinin yol açtığı aşırı sıcaklıkların, tarımsal üretimi doğrudan etkileyen konak-parazitoit ilişkilerini nasıl değiştirdiğini detaylarıyla ortaya koyuyor.
Araştırmada özellikle:
-
Galleria mellonella adlı zararlı türün bağışıklık sistemi,
-
Bu zararlıyı baskılayan Bracon hebetor türünün üreme ve gelişim özellikleri,
-
Sıcaklık stresinin böceklerin biyolojik performansına etkileri,
bilimsel yöntemlerle analiz edildi.
Prof. Dr. Olga Sak: “Gelecekteki biyolojik kontrol için iklim etkilerini göz ardı edemeyiz”
Araştırmanın yürütücülerinden Prof. Dr. Olga Sak, sıcaklık stresinin tarım için kritik öneme sahip türlerde ciddi değişikliklere yol açtığını ifade etti:
“Yükselen sıcaklıklar, hem zararlı böceklerin hem de onları kontrol eden yararlı türlerin fizyolojisini değiştiriyor. Bu durum, tarımsal üretimde verim kayıplarını artırabilecek önemli riskler barındırıyor.”
Sak, sıcaklığa maruz kalma süresinin Galleria mellonella’nın bağışıklık sisteminde değişikliklere neden olduğunu, bunun da B. hebetor’un üreme kapasitesi ve gelecek nesillerin biyolojik özelliklerini etkilediğini belirtti.
Ekosistemlerin Geleceği İçin Bilimsel Uyarı: “Bu denge bozulursa tarımsal üretim tehdit altına girecek”
Araştırmada ayrıca:
-
Her iki türün sıcaklık toleransı,
-
Uyum potansiyeli,
-
Gelecekteki iklim koşullarına göre coğrafik yayılımlarındaki muhtemel değişimler
de değerlendirildi.
Bu bulgular, gelecekte sıcaklıkların artmasıyla birlikte tarımsal zararlıların daha geniş alanlara yayılabileceğine, yararlı türlerin ise bu hızla uyum sağlayamayabileceğine işaret ediyor.
“İklim temelli biyolojik etkiler artık göz ardı edilemez”
Prof. Dr. Olga Sak, araştırmanın yalnızca bilimsel literatüre katkı sunmakla kalmadığını, aynı zamanda tarımsal yönetim stratejileri için yol gösterici olduğunu vurguladı:
“Tarımsal ekosistemlerin sürdürülebilirliğini korumak istiyorsak iklim temelli biyolojik etkileri dikkate almalıyız. Bu etkiler göz ardı edilirse, gelecekte biyolojik kontrol uygulamalarında ciddi kırılmalar yaşanabilir.”
Araştırmanın, biyolojik mücadelede kullanılan türlerin gelecekteki iklim senaryolarına uyum kapasitesini anlamaya yönelik önemli bir kapı araladığı ifade edildi.
