Koronavirüs salgınına karşı üç aydır yoğun uyarılar yapılıyor. Dünyanın birçok ülkesinde vaka görülürken 13 Mart’a kadar bizde olmadığı iddia ediliyordu. Bu süre içinde Sağlık Bakanı Fahrettin Koca sıkça basın önünde ve kişisel Twitter hesabından düzenli aralıklarla kamuoyunu bilgilendiriyordu. Kriz zamanlarında devlet yetkililerini görmeye alışmamış toplum ilk defa karşısında sorumlu birini görünce şaşkınlığı desteğe dönüştü ‘Sağlık Bakanı süreci iyi yönetti’ duygusuna kapıldı. Ne zamana kadar, bizde de yok diyemem, olmadığı olmayacağı anlamını taşımaz açıklamasından hemen sonra vakaları açıklamaya başlayıncaya kadar. Sonra ‘ideolojileri akıllarına baskın gelip’ umreye gidişlere izin verinceye, umreden dönenlere gerekli tedbirleri almakta ihmalkârlıklar görülünceye kadar. Başta İtalya ve gerekli tedbirleri almayan ülkelerin durumu ortada iken; Umreden gelenlere yeterli tedbirleri almamak ihmalkârlık mı, yoksa ideolojik körlük mü? Hele gece yarısı sokağa sürülen o öğrencilerin hali içler acısı; yazık günah o öğrencilere. Yetmedi içlerinden bazı densizler öğrencilerin yıllarca kaldıkları yerlere ‘ahır’ benzetmesi yapması terbiyesizlik ötesi, densizlik. Peki umreden geleceklerin sayısı belli, ne zaman geleceği belli, gelen kişi sayısına göre önceden hazırlıklar neden yapılmadı, önlem alınmadı. Umreden gelenlerin yurtları beğenmemeleri, kaçmaya çalışmaları, güvenlik güçlerine saldırmaları ise vahim. Devlet yöneticilerinin ve siyasilerin umreden gelenlere ziyareti mi; ideolojik körlük ve siyasi şovdan başka bir şey değil. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Ghebreyesus Çin dışındaki ülkelerden daha fazla vaka ve ölüm haberi aldıklarını, virüsle ilgili olarak tüm hükümetlere testlere ağırlık verme çağrısını yineleyerek ‘’basit bir mesajımız var: Test, test, test. Her şüpheli Kovid-19 vakası için test’’ ifadesini kullanarak, küresel talebi karşılamak için 120 ülkeye toplam 1,5 milyon test gönderdiklerini açıkladı. Şimdi soralım ‘Umreden gelenlere test uygulandı mı?’ uygulandı ise sonuçlar nedir, önlemler alındı mı? Ve şu ana kadar Türkiye’de kaç test yapıldı? Kamuoyunun önemli bir bölümünün Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’yı başarılı bulmakla birlikte verilen bilgilere güven konusunda ciddi endişeleri var. Kamuoyu vaka sayıları, test sayıları başta olmak üzere basından ve kamuoyundan bazı bilgilerin gizlendiği şüphesi oldukça yüksek! CUMHURBAŞKANI NEDEN ORTALARDA YOK? Her daim cumhurbaşkanını görmeye, akaryakıt zamlarında değil ama akaryakıt indirim bilgisini bile cumhurbaşkanından duyan toplum yüzyılın virüs salgınında ABD, Almanya, İtalya, Hollanda başkanlarının olduğu gibi cumhurbaşkanı Erdoğan’ında ortalarda olmasını bilgilendirmesini bekliyor. Ayrıca toplum alışmış bir kere günde birkaç kez görmeye böylesi bir ciddi olayda göremeyince doğal olarak merak ediyor; nerede bu cumhurbaşkanı? AVM’LER KAPATILACAK MI? Bütün ortak yaşam alanlarının kısıtlandığı, kapatıldığı, kişilerin arasına sosyal mesafe konması istendiği, AVM’lerin içindeki çocuk oyun alanlarının, sinemaların, mescitlerin kapatıldığı bir ortamda AVM’lere kimse gelmeyeceğine göre; AVM’lerin kapatılması düşünülmelidir. Başta Apple ve Zara gibi küresel markalar mağazalarını kapatıp ülkeyi terk etmeye başladı. Herkesin ısrarla AVM’lerden uzak durulması gerektiğini söylediği ve kimsenin AVM’ye yaklaşmadığı bir durumda AVM’leri açık tutmanın bir anlamı yok. AVM Yatırımcılar Derneği’nin çalışma saatlerini isteyen perakendecilerin 12.00-20.00 olarak uygulayabilir tavsiye kararının uygulanabilirliği yok. Tabi bu kapatma kararından sonra ortaya çıkması muhtemel bir sürü sorun var. Kapatma kararından sonra ortaya çıkacak olan yüzbinlerce çalışanın işsiz kalması, perakende mağazalarının sıkıntıları, dış finansman ve kredi ile yapılmış AVM’lerin durumları. Hepsi ayrı ayrı önemli bir sorun. Türkiye’de Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği’nin (AYD) verdiği bilgilere göre, 2020 Ocak ayı itibari ile Türkiye genelinde toplam 436 AVM bulunuyor. AVM’lerin 2029’daki ziyaretçi sayısı 2,4 milyar kişi olarak gerçekleşmiş. AVM Yatırımcılar Derneği (AYD), Birleşmiş Markalar Derneği (BMD), Türkiye AVM Perakendeciler Derneği günlerdir toplantı üstüne toplantı yapıyor, bakanlık yetkilileri ile bir araya geliyorlar. Toplumun sağlığını dikkate alarak en üst düzeyde hijyen tedbirlerini aldıklarını, sosyal paydaşlarıyla kapatma sonrası oluşacak olumsuzlukları değerlendirdiklerini söylüyorlar. Sonuç mu? Esas olan toplumun sağlığı, ortak yaşam alanlarından uzak durulması ise, kimsenin AVM’ye gitmesi istenmiyorsa; AVM’lerin kapatılması kaçınılmaz gözükmektedir.