Anadolu, Asya ile Avrupa arasında doğal bir köprü olduğu kadar, günümüzde enerji güvenliği açısından da stratejik bir merkezdir. Özellikle Türkiye’nin çevresinde bulunan 700 milyar varili aşan kanıtlanmış petrol rezervleri, Anadolu’yu sadece bir enerji güzergâhı değil, aynı zamanda bölgesel enerji politikalarının merkezine yerleştirmiştir.

Türkiye’nin Komşularındaki Petrol Zenginliği

Ülke

Kanıtlanmış Petrol Rezervi (2024)

Dünya Sıralaması

İran

155 milyar varil

3.

Irak

145 milyar varil

4.

Suudi Arabistan

267 milyar varil

2.

Azerbaycan

7 milyar varil

~30.

Suriye

2.5 milyar varil

~40–50

Bu ülkelerle kara veya deniz sınırı olan Türkiye, dünya petrol rezervlerinin yaklaşık %20’sine doğrudan komşudur.

Türkiye’deki Petrol Rezervi ve Keşifler

Bölge

Tahmini Rezerv (milyon varil)

Durum

Gabar Dağı (Şırnak)

1.000

2023’te keşfedildi

Cudi – Bestler Dereler

200–300

Potansiyel araştırma alanı

Batman – Diyarbakır

100+ (ek potansiyel)

Üretim devam ediyor

Türkiye Toplamı (2024)

~300 kanıtlanmış + 1.000 pot.

Genişletilmiş rezerv

Gabar sahasından 2025 itibarıyla günlük 100.000 varil üretim hedeflenmektedir. Bu rakam Türkiye’nin bugünkü toplam üretiminin 2–3 katına çıkmasını sağlayacaktır.

Anadolu’nun Enerji Koridoru Rolü

Boru Hattı

Kaynak Ülke

Varış Noktası

Kapasite (varil/gün)

BTC (Bakı-Tiflis-Ceyhan)

Azerbaycan

Ceyhan

1.000.000

Kerkük-Ceyhan

Irak

Ceyhan

1.600.000 (potansiyel)

TANAP

Azerbaycan (gaz)

Avrupa

16 milyar m³/yıl

Türkiye, bu hatlarla yılda 1 milyar varilden fazla petrol taşıma kapasitesine sahiptir. Doğalgazda da TANAP ve TürkAkım projeleriyle Avrupa’nın enerji arz güvenliğinde kilit konumdadır.

Doğu Akdeniz’deki Enerji Mücadelesi

Ülke/Bölge

Tahmini Gaz Rezervi

Petrol Eşdeğeri (milyar varil)

İsrail – Leviathan

620 milyar m³

~4 milyar varil

Mısır – Zohr

850 milyar m³

~5.5 milyar varil

GKRY – Afrodit

130 milyar m³

~0.8 milyar varil

Türkiye, Mavi Vatan stratejisi kapsamında Doğu Akdeniz’de enerji arama faaliyetlerini sürdürmektedir. Barbaros Hayreddin Paşa, Oruç Reis ve Fatih gemileriyle bölgede aktif rol alır.

Enerji Jeopolitiğinde Türkiye’nin Rolü

Türkiye 2024 itibarıyla günlük yaklaşık 1 milyon varil petrol ithal etmekte, bunun %90’ı dış kaynaklıdır. Gabar sahası ile birlikte bu oranın %25’e kadar azalması hedeflenmektedir. Türkiye, enerji nakil yolları, arttırılmış yerli üretim ve doğal gaz depolama yatırımlarıyla jeopolitik riskleri azaltmaya çalışmaktadır.

Anadolu, yalnızca tarihi ve kültürel mirasıyla değil, enerji coğrafyasındaki rolüyle de küresel stratejinin merkezinde yer almaktadır. Hem doğrudan kendi yer altı kaynakları hem de çevresindeki enerji zenginliği, Türkiye’ye jeopolitik ağırlık kazandırmakta, enerji koridoru rolüyle dünya enerji güvenliği açısından vazgeçilmez bir pozisyona taşımaktadır.

Muhabir: CENK TUNÇSİPER