Ayvalık’ta Paleolitik İzler
Düzce Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi’nden araştırmacıların katılımıyla gerçekleştirilen yüzey çalışmaları, Ayvalık’ın farklı noktalarından toplam 138 yontmataş buluntu ortaya çıkardı. Araştırmacılar, bu buluntuların büyük bir kısmının Orta Paleolitik döneme ait teknikler sergilediğini ve Mousterian kültürüyle belirgin paralellikler taşıdığını belirtiyor.
Bulgular arasında ayrıca Alt Paleolitik döneme ait el baltaları da yer alıyor. Acheulean geleneğine ait bu el baltaları, bölgenin yalnızca Orta Paleolitik değil, aynı zamanda Alt Paleolitik dönemlerde de kültürel ve teknolojik etkileşimlerin bir merkezi olduğunu işaret ediyor.
Mousterian ve Acheulean İzleri
Mousterian teknolojisi, hem Neandertal hem de erken Homo sapiens grupları tarafından kullanılan yontma teknikleriyle tanımlanıyor. Acheulean el baltaları ise simetrik ve çok amaçlı kullanıma uygun büyük taş aletlerden oluşuyor. Ayvalık buluntuları, bu iki farklı teknolojik geleneğin kesişim noktasında yer aldığını göstererek bölgenin tarih öncesi dönemde önemli bir etkileşim koridoru olduğuna işaret ediyor.
Pleistosen Döneminde Alternatif Göç Rotası
Araştırmada öne çıkan bir diğer unsur ise bölgenin Pleistosen dönemindeki jeomorfolojik koşulları. Buzul evrelerinde deniz seviyesinin günümüzden 100 metreden fazla düşük olması, Ege’deki adaların ve kıyı parçalarının kara köprüleriyle birbirine bağlanmasına olanak sağlamış olabilir.
Bu bağlamda Ayvalık kıyıları, Midilli (Lesvos), Limnos, Gökçeada ve Bozcada gibi adalarla birlikte, Anadolu ile Yunanistan arasındaki kuzey Ege kara köprüsünün parçası olarak Afrika’dan Avrupa’ya yönelen insan topluluklarının alternatif bir göç rotası olmuş olabilir.
Batı Anadolu’nun Tarihteki Önemi
Bugüne dek Afrika çıkışlı ilk insanların Avrupa’ya ulaşımı konusunda Levant üzerinden Marmara-Trakya koridoru öne çıkıyordu. Ancak Ayvalık’taki Paleolitik bulgular, batı Anadolu kıyılarının bu süreçte daha aktif bir rol oynadığını gösteriyor. Teknolojik ve kültürel etkileşimlerin uzun süre devam ettiği bu bölge, göç, adaptasyon ve teknoloji aktarımının merkezi haline gelmiş olabilir.
Sonuç ve Bilimsel Katkı
Ayvalık’taki araştırmalar, sadece yerel arkeoloji açısından değil, tüm Avrasya ölçeğinde insan göçlerini yeniden kurgulamak için kritik veriler sunuyor. Alt ve Orta Paleolitik yontmataş toplulukları ve paleocoğrafik analizler, batı Anadolu kıyılarının Afrika-Avrupa göç rotalarının önemli ve bugüne kadar yeterince dikkate alınmamış bir halkası olduğunu bilim dünyasına taşımış durumda.
