SEL BASKININA DAVETİYE Mİ?
Balıkesir'in ortasından geçen 'ünlü' Çay Deresi'nde, taşkın önleme amacıyla yapılan çalışmalar kapsamında şehir içinde derenin üzerinin yaklaşık 300 metrelik kısmı aralıklı olarak kapatıldı.
Dere üzerinin kapatılmasının ise sel riskini artırdığına dikkat çekiliyor. Uzmanlar, bu gibi derelerin üzerinin kapatılmasını uygun bulmuyor. Ani gelişen sel sularının büyük bir basınçla kapatılan kısımları yıkabileceği, havzadan selin getireceği malzemelerin tıkayacağı kısımlarda suların dere yatağından çıkarak sele sebep olabileceği belirtiliyor.
AFETE DÖNÜŞEBİLİYOR
Şehir ve bölge plancıları, "Aslında doğa olaylarının afete dönüşmesindeki en büyük etkenlerin temelinde, insanoğlunun kendisi gelmektedir. Özellikle taşkınların başta gelen sebeplerinden biri de derelerin üstünün kapatılmasıdır." görüşünde birleşiyor.
Balıkesir'de Çay Deresi'nin üzerinin kapatılması uygulaması ise ilk olarak 1996 yılında yapıldı. O dönemde de bu uygulamanın yanlış olduğu uyarısı yapıldı.
PROJE İLE İLGİLİ SORULAR
Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından yürütülen, Kamanlı Özak İnşaat tarafından yüklenilen Çay Deresi Taşkın Önleme İnşaatı'nın bedeli 87 milyon 703 bin 260 TL.
Çay Deresi çalışmaları yapılırken dere üzerinin kapatılması zorunlu muydu?
Dere üzerinin kapatılması proje maliyetini ne kadar artırdı?
Dere tabanına da beton dökülmesi zorunlu muydu?
Kanalın yan duvarları ile yol arasında yağmur suyu giderleri yeterli mi?
RESMİ GAZETE'DE KONUYLA İLGİLİ GENELGE VAR
9 Eylül 2006 Cumartesi tarihli, 26284 sayılı Dere Yatakları ve Taşkınlar ile ilgili 2006/27 Başbakanlık Genelgesi 2. maddesi şöyle diyor:
"Çeşitli kullanım alanları oluşturmak maksadıyla derelerin üzeri, zaruri hallere münhasır olmak üzere DSİ Genel Müdürlüğünün izni alındıktan sonra gerçekleştirilecek işlemler hariç, kesinlikle kapatılmayacaktır. Bunun dışında dere yataklarında gerçekleştirilecek her türlü yapılar ilgili kurum veya kuruluşlarca onaylı bir projeye dayandırılacaktır."
ÇAY DERESİ'NİN ÜZERİNİN KAPATILMASI ZORUNLU MU?
Genelgede 'zorunlu' hallere dikkat çekiliyor ve zorunlu haller dışında "kesinlikle kapatılmamalı" ifadesi yer alıyor. Ama Çay Deresi’nin üzerinin kapatılması için hangi zorunluluk vardı?
BÜYÜK FELAKETLER YAŞANMIŞTI
Geçmişte dere yataklarının üzerinin kapatılması sebebiyle oluşan sel felaketlerine örnek olaylarla ilgili bilgiler çeşitli basın-yayın organlarının arşivlerinde duruyor.
ÇİNÇİN DERESİ TAŞTI
18 Ağustos 2004 tarihinde İstanbul/Esenler’de üzeri kapatılan Çinçin Deresi, şiddetli yağış nedeniyle taştı. Çinçin Deresi Caddesi’nin sağında ve solunda bulunan Birlik, Nene Hatun, Fatih ve Menderes Mahallelerinin büyük bir kısmı sular altında kaldı. Mahallelerden caddeye çıkan tüm sokaklardaki işyerleri ve evlerin bodrum ve zemin katlarını su bastı.
TARİHTE ANKARA'DA YAŞANAN OLAYLAR
Derelerin üzerinin kapatılması, Ankara'nın tarihinde sellerin köklü bir yer almasına yol açtı:
4 Mayıs 1946’da Bent Deresi, 7-8 Mayıs 1947’de Hatip Çayı, 12-15 Haziran 1951’de Dikmen ve İncesu Dereleri çevresini sel bastı. 1 Mayıs 1953’te dolu ve yağmur sonucu oluşan selleri, 19 Haziran 1954’te sağanak yağış sonucu bazı semtleri su basmaları takip etti.
18-21 Haziran 1961’de de Bayındır Çayı, Esat ve Dikmen Dereleri yine aynı biçimde taştı.
