Türkiye'deki yapı sektörünü kökten etkileyecek devrim niteliğinde bir değişiklik, 24 Haziran 2025 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından duyurulan "Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği"nde yapılan kapsamlı güncellemeler, hem yeni inşa edilecek yapıları hem de mevcut binaların enerji verimliliğini mercek altına alıyor. Enerji kimlik belgesi düzenleme süreçlerinden yapı projelerinin ruhsatlandırılmasına kadar pek çok kritik alanda önemli adımlar atıldı.
Tanımlar ve Ruhsatlandırmada Yeni Dönem:
Yönetmelikteki en dikkat çekici değişikliklerden biri, "toplam kullanım" terimi yerine artık "yapı inşaat" ifadesinin kullanılması oldu. Ayrıca "enerji kimlik belgesi uzmanı" tanımı da mevzuata eklendi. Artık yeni binaların projelerinde ve büyük tadilatlarda, mimari, mekanik ve aydınlatma projeleri için BEP-TR yazılımıyla hazırlanan "Ön Hesap Sonuç Formu" ruhsat başvurusunda zorunlu olarak teslim edilmek zorunda. Ancak avan projeyle ruhsat alınan durumlarda bu belge istenmeyecek. Tüm eğitim ve yetkilendirme süreçleri Bakanlığın sorumluluğunda olacak.
Enerji Kimlik Belgesi ve Uzman Sorumluluğu Artıyor:
Yeni düzenleme ile birlikte, enerji kimlik belgesi uzmanlarının süreçten doğrudan sorumluluğu artırıldı. Mevcut binalarda projeye aykırı uygulamalar tespit edildiğinde bunların raporlanması gerekecek. Belge, ruhsat ve diğer projelerle birebir uyumlu olmak zorunda. Uyuşmazlık durumunda ise belge verilmeyecek ve durum idareye bildirilecek. BEP-TR sistemine kayıtlı uzmanların bilgilerinden eğitim kurumları ve meslek odaları da sorumlu olacak.
Isı Yalıtımı, Güneş Kazançları ve Sistem Standartları Yeniden Belirlendi:
Binaların enerji verimliliğini artırmaya yönelik önemli standartlar getirildi:
- Isı yalıtım raporu ile mimari projelerin birebir uyumlu olması şart koşuldu.
- Cam oranı %60'ı aşan binalarda, pencere ve dış cephe sistemleri TS 825 standardına uygun olacak.
- Yaz aylarında güneş kazançlarını engellemek için tasarım aşamasında önlem alınması kesinleşti.
- Eski TS EN 13465 standardı yerine artık TS EN 16798 serisi geçerli olacak.
- "Toplam kullanım" yerine her yerde "yapı inşaat" ifadesi kullanılacak.
- Bölgesel ısıtma sistemleri de yönetmeliğe dâhil edildi.
Yenilenebilir Enerji, Yalıtım ve Denetimlere Sıkı Takip:
Yeni değişiklikler, özellikle büyük yapılar için önemli yenilikler getiriyor:
- 2000 metrekareden büyük otel, hastane, yurt gibi yapılarda artık merkezi sıhhi sıcak su sistemleri yenilenebilir enerjiyle desteklenecek.
- Bu sistemlerin tüm boruları ortam sıcaklığının 5°C üstüne çıkmayacak şekilde yalıtılması şart koşuldu. Yalıtım yapılmadan binaya kullanım izni verilmeyecek ve her yıl kontroller yapılıp eksikler tamamlanacak.
- Enerjiyle ilgili sistemlerin bakımı üretici firmaların belirlediği şekilde yapılacak. Bu denetimden yerel idareler sorumlu olacak.
- Enerji kimlik belgesiyle ilgili işlemler artık doğrudan yerel idarelerin kontrolünde olacak. Belgeler eksikse BEP-TR sistemine erişim durdurulacak.
- Gerçeğe aykırı belge düzenlenirse sistemden çıkarılma cezası uygulanacak.
- Güvenlik kurumlarına ait binalar ve 1000 metrekareden küçük yapılar için belge zorunluluğu kaldırıldı.
- Yetkili kuruluşlar ve uzmanlar belge ve verileri 10 yıl boyunca saklayacak. Talep edildiğinde bilgi paylaşılmazsa BEP-TR erişimi durdurulacak. Sistemin kötüye kullanımı halinde erişim tamamen kapatılabilecek.
- Belge ve uygulamaların birbiriyle uyumlu olması zorunlu; farklılık tespit edilirse sahada raporlanacak.
Geçiş Süreci ve Son Tarihler:
1 Ocak 2025'ten önce ihalesi yapılmış kamu projeleriyle, 30 Haziran 2025'ten önce ruhsat başvurusu yapılan binalar için eski kurallar geçerli olacak. EK-10 formu da güncellenerek yeni haliyle sisteme eklendi.
Bu yeni düzenlemeler, Türkiye'nin yapı sektöründe enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşması adına kritik bir adım olarak görülüyor.
