Türkiye’de son dönemde art arda yaşanan gıda zehirlenmesi vakalarının ardından uzmanlardan tüketicilere kritik uyarı geldi.
Özellikle sokak lezzetlerinin yoğun ilgi gördüğü büyük şehirlerde, güvenilir olmayan satıcılardan alınan yiyeceklerin ciddi sağlık riskleri taşıdığı belirtildi. Uzmanlara göre bozulmuş gıdayı anlamak, riskli yiyecekleri bilmek ve hijyen kurallarına dikkat etmek hayati önem taşıyor.
Bozulmuş Gıdayı Böyle Anlarsınız
Yıldız Teknik Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Osman Sağdıç, gıda zehirlenmelerinin kimyasal, biyolojik veya mikroorganizma kaynaklı olabileceğini söyleyerek, özellikle yaz aylarında riskin katlandığını vurguladı.
Sağdıç’a göre riskli gıdalar şunlar:
- Çiğ veya az pişmiş et ve tavuk
- Yumurta, süt ve süt ürünleri
- Deniz ürünleri
- Konserveler
- Şarküteri ürünleri
- Hazır soslar
- Doğranmış sebze ve salatalar
Özellikle midye ve iyi korunmamış balık ciddi risk oluşturuyor. Bayat balıkta oluşan histaminin “pişirmeyle yok olmadığına” dikkat çekiliyor.
Sokak Lezzetlerinde En Büyük Tehlike: Kullanılan Yağ ve Hijyen
Prof. Sağdıç, sokakta satılan kızartmalarda maliyet düşürmek için aynı yağın günlerce kullanılabildiğini, bunun da akrilamid gibi kanserojen maddelerin oluşmasına yol açtığını belirtti.
Ayrıca:
- Köfte, kokoreç, döner gibi ürünlerde etin kaynağı belirsiz olabilir.
- Süt mısır, sütlü tatlı ve açık ayranlarda ısıl işlem yetersiz olabilir.
- Marul, maydanoz, domates gibi çiğ tüketilen ürünler tarım ilacı ve toprak kaynaklı bakteri taşıyabilir.
Bu nedenle uzmanlar, bilinmeyen satıcılardan sokak lezzeti alınmaması gerektiğini özellikle vurguluyor.
Gıda Zehirlenmesinin En Yaygın Belirtileri
Gıda zehirlenmesinde tipik belirtiler:
- Bulantı
- Kusma
- İshal
- Karın ağrısı
- Halsizlik
- Ateş
Prof. Sağdıç, belirtilerin 24 saati aşması durumunda ciddi bir zehirlenmenin söz konusu olabileceğini söyleyerek acilen sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiğini ifade etti.
Uzmanlar Ne Diyor? Bozulmuş Gıda Nasıl Anlaşılır?
İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ertan Ermiş, bozulmuş gıdayı anlamanın ilk yolunun koku ve görünüm olduğunu belirtti:
- Normal dışı, ekşi, ağır veya kötü koku
- Renk değişimi
- Yumuşama, sümüksü doku
- Yüzeyde lekeler
Ermiş’e göre zehirlenme şüphesi olduğunda kişiyi kusmaya zorlamak çok tehlikeli; bazı kimyasal zehirlenmelerde daha fazla zarar verebiliyor.
En doğru adım: hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmak ve son 48 saatte tüketilen gıdaları sağlık ekibiyle paylaşmak.
