BASİAD Yönetim Kurulu 24 Ağustos 2020 Pazartesi akşamı bir araya gelerek 21 Ağustos 2020 tarihli resmi gazetede yayınlanarak değiştirilen “Teşvik Uygulama Bölgeleri” ve “ Doğalgaz Müjdesi” konularını görüşmek üzere bir araya geldi. Karadeniz’de keşfedilen doğalgaz konusu görüşüldü. Yapılan görüşmelerden çıkan ortak görüşü Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Bekki: “Karadeniz bölgesinde keşfedilen doğalgaz rezervinin ülkemize ve bölgemize hayırlı olmasını diliyoruz. Bu başarıda emeği geçenleri tebrik ediyoruz. Enerji sektörü, sosyal ve ekonomik kalkınmanın en kritik bileşenleri arasında konumlanmaktadır. Yakın dönemde özel sektör ve kamu işbirliğinde arz güvenliği, kaynak çeşitliliği ve iklim odağında gerçekleştirilen altyapı yatırımları ve kapasite artışları, nihayetinde dışa bağımlılığın ve cari açığın azaltılması bakımından da fayda sağlamıştır. Tüm bu olumlu seyrin yanı sıra, memnuniyet verici bir gelişme olarak Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından açıklanan Karadeniz doğalgaz rezervini Türkiye’nin büyümesini, potansiyelini ve kendi kendine yeterliliğini daha da güçlendiren önemli bir hamle olarak değerlendiriyoruz. Tespit edilen potansiyelin enerji sektörünün öngörülebilirliğini ve verimli büyümesini sürdürülebilir kılacak, kuşkusuz ekonomi zincirindeki diğer tüm sektörlere ve Türkiye’ye değer kazandıracaktır” şeklinde açıkladı.
Toplantının ikinci bölümünde Balıkesir ekonomisi ve yatırımlar açısından büyük belirleyici niteliğindeki bölgesel teşviklerde Balıkesir’in 3. Bölgeden 2. Bölgeye alınması konusu yer aldı.
Bölgesel Teşvik Uygulamalarında Türkiye 6 bölgeye ayrılarak; KDV İstisnası, Gümrük Vergisi İstinası, Yatırıma Katkı Oranı, Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği, Yatırım Yeri Tahsisi, Faiz veya Kar Payı Desteği, Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği, Gelir Vergisi Stopajı Desteği konularında yatırım bölgesini belirleyecek büyüklükteki bölgesel farklılıkları içerecek şekilde uygulanmaktadır.
Örneğin Gelir Vergisi Stopajı Desteği 6. Bölgedeki illerde yapılacak yatırımlarda 10 yıl süre ile uygulanırken Balıkesir’in içinde bulunduğu bölgede bu destek bulunmamaktadır.
Son dönemde TL’deki değer kaybı şirket bilançolarının kalitesini düşürdü ve borçlanabilme yeteneğini bir ölçüde sınırladı. Bu ülkemizin ihtiyacı olan yatırımlar açısından elbette arzu edilen bir durum değildir.
Bölgesel teşvik uygulamalarında arzu edilen ilerlemenin tam anlamıyla sağlandığını söyleyemeyiz. BASİAD olarak teşvik paketi konusunda 2015 yılından bu yana önce yaptığımız değerlendirmelerde de belirttiğimiz üzere, bölgesel teşviklerde en yüksek teşvik oranının sağlandığı 5. ve 6. bölgelerde, kalifiye işgücü ve lojistik gibi konularda altyapı arzu edilen seviyede değil. Bu durum nedeniyle yatırımcıların ve sanayicilerin bu bölgelere yatırım yapma konusunda daha temkinli davrandığı görülüyor.
Bölgesel Teşvik Sistemi, uygulamadaki yapısıyla, desteğe muhtaç illerin büyük çoğunluğunu istihdam açısından olumsuz etkilemektedir. İstihdam başarısını en iyi ifade eden gösterge, istihdam oranıdır. İstihdam oranı, bir işte çalışanların çalışma çağındaki nüfusa oranını ifade etmektedir. İstihdam oranı yükselmişse, çalışan sayısı, nüfustan daha hızlı artmış demektir.
Devletimizin imkanları ölçüsünde yatırımların teşvikine yönelik büyük destek ve katkıları olmaktadır. Dönem dönem destek uygulamaları ile ilgili değişiklikler olmakta ve özellikle bölgesel destekler tartışılmaktadır.
6 bölge içinde 3. Bölge’de yer alan Balıkesir 21 Ağustos 2020 tarihli resmi gazete yayımı ile 2. Bölgeye alınmıştır. Destek uygulamaları bölgesel destekler konusunda Balıkesir 2009 yılı Haziran ayı içinde yine 2. Bölge illeri arasında yer almış ve büyük itirazlara sebebiyet vermiş idi. Süreç içerisinde değerlendirmelere istinaden 2009 uygulamasından sonra Balıkesir yine 3. Bölge iller arasına alınmış idi.
2009 Yılında Balıkesir’in 2.bölgede olması ile 3.bölgede olmasının anlamı ve itirazın kaynağı şu idi.
1 000 000 TL’LİK BİR YATIRIM YAPALIM
2.BÖLGEDE NE AVANTAJLAR GELECEK 3.BÖLGEDE NE AVANTAJLAR GELECEK
1 000 000 TL 1 000 000 TL
YATIRIM KATKI ORANI : % 30 % 40 YATIRIM KATKI ORANI
YANİ 300 000 TL’YE 400 000 TL ‘YA KADAR
KURUMLAR VERGİSİNDEN KURUMLAR VERGİSİNDEN
İSTİFADE EDECEĞİZ İSTİFADE EDECEĞİZ
YANİ 300 000 % 8 K.V.= 24 000 TL % 4 = 16 000 TL
VERGİ ÖDEYECEĞİZ. VERGİ ÖDEYECEĞİZ.
20 İŞÇİ ÇALIŞSA 20 İŞÇİ ÇALIŞSA
1000 TL X 20 = 20 000TL / HER AY 1000 X 20 = 20 000TL / HER AY
SGK İŞVEREN PAYI(ORTALAMA) %21 SGK İŞVEREN PAYI (ORTALAMA) % 21
4200 X 12 AY X 3 YIL = 151 200 TL 4200 X 12 AY X 5 YIL = 252 000 TL
2.BÖLGEDE TL KREDİSİ AVANTAJI KREDİ AVANTAJI 3 PUAN
OLMADIĞINDAN BUNDAN %70 KISMINA FAİZ DESTEĞİ VE 5 YIL
DESTEK ALAMAYACAĞIZ 700 000TL x %3 = 21 000 TL YILLIK
5 YIL KULLANSA 105 000 TL
VERGİ YÖNÜNDEN AVANTAJ 8 000 TL
SGK VERGİSİ AVANTAJI 252 000 TL
FAİZ İNDİRİMİNDE 105 000 TL
365 000 TL
3.bölgede yatırım yapan müteşebbis 365.000 TL devletten destek alacak.
2.Bölgede yatırım yapan müteşebbis 151.000 TL devletten destek alacak.
2009 Yılında Balıkesir İş Dünyası olarak yapılan bu itirazlar sonrası Balıkesir’in 3. Bölgeye alınması mümkün olmuş idi.
Bugün yürürlükte olan bölgesel uygulama ile örneği Sigorta Primi İşveren Hisse Desteği 3. Bölgede 5 yıl olarak uygulanırken 2. Bölgede 3 yıl olarak uygulanmaktadır. Diğer destek unsurlarında da 2. Bölgeye geçmiş olmaktan dolayı Balıkesir için çok büyük kayıplar ortaya çıkmaktadır. “ denildi.
BASİAD Başkanı Abdullah Bekki: “Teşvikleri destekliyoruz
“Teşvik paketlerini olumlu buluyoruz. Özellikle teknoloji odaklı yatırımlara, Ar-Ge ve inovasyona yönelik teşvikler iş dünyasının 21. yüzyıl dinamiklerine uyabilmesi için çok önemli. Hükümetin bu yöndeki tüm girişimlerini destekliyor, elimizden gelen tüm katkıyı vermeye gayret ediyoruz. Bölgesel eşitsizliklerin giderilmesi de BASİAD için öncelikli konulardan biri.
Teşvik mekanizmaları içinde bölgesel teşvik uygulamalarında illerin yer aldığı bölge kategorileri yerel dinamikler tarafından tartışılmaktadır. Sistemin başlangıcı 62 farklı göstergenin ortaya çıkardığı bileşen değere göre karar verilmesi üzerine kurgulanmış idi. Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik kökenli bu endeksin sanayi desteklenmesinde kullanılmasına hep itirazımız oldu.
Bugün bölgelerde yer alan illeri bire bir ele alarak açık kıyaslama yapmak şık olmayabilir. Lakin konu çok açıktır. Bu konuda karar verme için baz alınacak göstergeler bellidir. Bu göstergelere bakıldığında Balıkesir’in 3. Bölgede yer alması gerekmektedir.
Balıkesir’in 21 Ağustos 2020 tarihli resmi gazete yayımı ile 2. Bölgeye alınması ilimiz için büyük kayıp olmuştur. Bazı yatırımların gerçekleşmeyeceği bizlere yapılan geri dönüşlerden anlaşılmaktadır. Balıkesir’in 3. Bölgede yer alması konusunda haklılığımızın anlatılması hususunda başta milletvekillerimiz olmak üzere tüm yetkililerimizin yanında yer alacağımızı ve yapılacak çalışmalara destek vereceğimizi açıkça ifade etmek isterim.”
