Türkiye'nin ekonomik büyümesi, sadece yeni yatırımlarla değil, bu yatırımların yönlendirildiği bölgelerle de doğrudan ilgilidir. Marmara Denizi çevresi ve Batı Anadolu’daki iller; sanayi, lojistik, tarım ve ihracat kapasitesiyle ülke kalkınmasının lokomotifidir. Eğer bir dönem boyunca yatırım teşvikleri bu bölgeye yönlendirilirse, sadece yerel değil, ulusal ölçekte de sıçrama yaşanabilir.
Stratejik Güçleriyle Öne Çıkan İller
Kocaeli: Türkiye GSYH’sine %13’ün üzerinde katkı sağlar. Otomotiv, petrokimya ve ağır sanayide liderdir. 41,4 milyar dolar ihracatla ülkenin dış ticaretinin %15’ini tek başına gerçekleştirir.
Bursa: Otomotiv sanayinde Türkiye’nin en büyük ikinci şehridir. TOFAŞ ve Oyak Renault gibi üreticilere ev sahipliği yapar. Ayrıca tekstil ve makine sektöründe de öncüdür. 2023 ihracatı 16 milyar dolar civarındadır.
Balıkesir: Zeytin, süt, et, yumurta üretimiyle tarım ve hayvancılıkta güçlüdür. Ayrıca rüzgâr ve jeotermal enerji kaynaklarıyla yenilenebilir enerji yatırımlarına açık bir ildir.
Çanakkale: Boğaz geçişiyle stratejik konumdadır. Tarım, rüzgâr enerjisi ve turizmde potansiyeli yüksektir. Yenice ve Biga bölgeleri sanayiye açılmaktadır.
Tekirdağ: Avrupa’ya açılan sanayi ve lojistik kapısıdır. Çorlu ve Çerkezköy OSB’leri Türkiye’nin en büyük üretim üsleri arasındadır.
Kırklareli: Tarımda buğday, ayçiçeği ve hayvancılıkta üst sıralardadır. Bulgaristan sınırı sayesinde lojistik potansiyeli yüksektir.
İzmir: Türkiye’nin en büyük 2. limanına sahiptir. Petkim, TÜPRAŞ gibi dev tesislere ve çok sayıda OSB’ye ev sahipliği yapar. İhracatı 20 milyar doların üzerindedir.
Manisa: Türkiye’nin elektrikli ev aletleri üretiminin merkezi konumundadır. Vestel City gibi büyük yatırımlarla sanayide ön plandadır.
Yatırımın Çarpan Etkisiyle Hesaplanan Ekonomik Kazanım
OECD ve Dünya Bankası verilerine göre, gelişmiş sanayi altyapısına sahip bölgelerde yapılan her 1 TL yatırım, 3 ila 7 TL arasında katma değer üretir. Marmara ve Batı Anadolu, bu kriterlerin tamamını karşılamaktadır. Bu bölgeler için geliştirilen bölgesel kalkınma modelleri, sadece yerel ekonomiyi değil, tüm ülke ekonomisini yukarı çeker.
Senaryo: Teşviklerin 3 Yıl Bu Bölgeye Yoğunlaştırılması
GSYH'de %4,5 büyüme sağlanabilir.
500.000 yeni istihdam oluşturulur.
İhracat %20 artar, yıllık 50 milyar dolar ek ihracat mümkün.
Cari açık 15 milyar dolar azalır.
Lojistik avantajlar sayesinde iç ve dış ticaret süresi %25 kısalır.
Bölgeler arası gelir farkı dengelenmeden önce, ekonomik üretim motoru güçlendirilmiş olur.
Sonuç: Ekonominin Motorunu Çalıştır
Stratejik teşvik politikası, sosyal dengeyi değil, ekonomik kaldıracı öncelemelidir. Marmara ve Batı Anadolu illeri; üretim, ihracat ve istihdam potansiyeliyle Türkiye’nin kalkınma lokomotifidir. Bu bölgelere yönlendirilecek dönemsel teşvikler, zincirleme büyüme etkisiyle tüm ülkeye refah olarak dönecektir.
Yeter ki karar vericiler bu potansiyeli görebilsin ve cesur adımlar atabilsin.