ŞİRKET NEDİR?
Şirketlerin temel amaçları para kazanmak yani kar etmektir. Şirket para kazanmak için bir girişimcinin önderliğinde emek, sermaye, bilgi unsurlarının bir araya gelmesiyle kurulmuş yapılardır.
Sermaye bir patronun, ortaklığın ya da fonun sermayesi, emek çalışanların emeği, bilgi ise şirketin sahip olduğu iş yapış ( know-how) bilgisi ve çalışanların emeği üzerinden satın alınan bilgidir.
Piyasada ulaşım derecelerine göre şirketin her bir unsurunun bir fiyatı vardır. Sermayenin fiyatı faizdir. Emeğin fiyatı ücrettir, bilginin fiyatı fikri ve sınai mülkiyet olmakla beraber bir çalışanın işin yapılışına stratejik katkısı olan bilgisinin değeri paha biçilemez.
Günümüzde özellikle kalifiye çalışanların bilgisinin değeri artmaktadır. Konjonktürel nedenlerle sermayenin de değeri yükselmekte ve paraya ulaşmak zorlaşmaktadır.
Şirketlerdeki tüm bu unsurların ve girişimin tek bir durumda bir anlamı vardır: Müşterinin varlığı ! Bütün işletmeler bir müşteri için kurulur ve güvenliğinden çaycısına kadar bir müşteri için çalışır. Müşteri yoksa her şey anlamsızdır. O nedenle başarılı şirketler bu “müşteri odaklılık” bilincini temizlikçiden çaycıya kadar herkese aktarırlar.
Şirketlerin günümüzde en stratejik unsuru insan kaynağı yani emektir.
********************
EMEK FAKTÖRÜ YA DA ÇALIŞANLAR
Emek bir şirketin en stratejik unsurudur. Emeğin sermaye ile bir araya getiriliş biçimi şirketin karlılığını büyük oranda etkiler. Başarılı şirketler işe aldıkları her bir personelin marjinal katma değerinin maksimum olduğu noktaya kadar istihdam yaratmaya çalışırlar. Bu oranı sermaye ya da kapasite belirler.
Emek unsuru , fiziksel emek, duygusal emek, entelektüel emek olarak üçe ayrılır. İşletmedeki tüm çalışanlar yaptıkları işe göre bu 3 emeği farklı ölçülerde kullanırlar.
Günümüzde en değerli emek türü entelektüel emektir. Entelektüel emek şirketin entelektüel sermayesinin bir parçasıdır. Şirketin ortaya koyduğu ürün ve hizmetin ortaya çıkışında belirleyicidir.
Şirketler yaptıkları işe göre kendilerine en çok katma değer sağlayacak emeği istihdam etmeye çalışırlar. Bunun için insan kaynakları ve işe alım departmanları kurar ya da danışmanlık alır ve işe aldıkları kişilerin şirkete katma değer yaratacaklarından emin olmak isterler.
Bir çalışanın şirket için katma değer yaratma potansiyeli onun “beşeri sermaye değerini” oluşturur. Beşeri sermaye değeri “paraya dönüşebilen emek” demektir.
Şirketin para kazanması için emek, sermaye, bilgi unsurlarının her birinin marjinal getirisinin pozitif olması gerekir. Eğer öyle değilse şirket zarar ermeye başlar. Bunun emek faktörü açısından anlamı şudur: bir şirkette işe alınan kişinin o şirkete getirisi şirketin onun için katlandığı maliyetten ( ücret, sigorta, diğer masraflar) fazla olmak zorundadır. Aksi halde şirket zarar eder.
Özellikle emek yoğun sektörlerde emeğin verimliliği karlılık üzerinde doğrudan etkili olduğundan doğru istihdam ve verimli emek kullanımı işletme karlılığı için çok önemlidir.
Bilgi ve sermaye yoğun şirketlerde emek unsuru karlılığı çok etkilemez. Bu tip şirketlerde yönetim, planlama, ve müşteri ilişkileri karlılık üzerinde daha belirleyici olur. Böyle şirketlerde fiziksel ve entelektüel emekten çok çalışanların ruhları ve kalpleriyle şirkete kendilerini adamaları müşteri memnuniyeti tarafında inanılmaz farklar yaratır.
Diğer yandan ücretler emek yoğun olmayan işletmelerde bile düzenli bir nakit çıkışı demek olduğundan şirketin nakit akış tablolarının sıkışık olduğu durumlarda ücretler şirketleri zorlayabilir. O nedenle şirketin girdileriyle orantılı bir şekilde tutulmaları daha açık bir ifade ile işler bozulunca azaltılmaları elzemdir.
