Irak’ın tahkim davasını kazanmasının ardından Türkiye’nin Irak’a 1,4 milyar dolar tazminat ödeyeceği bildirildi.
Irak, Türkiye’ye karşı açtığı tahkim davasını kazanmasının ardından yarı özerk Kürt Bölgesel Yönetimi’nin petrol ihracatını durdurdu.
Irak, Kürt Bölgesel Yönetimi’nin çıkardığı petrol Kerkük-Ceyhan ham petrol boru hattından ihraç etmesine izin veren Ankara’nın iki ülke arasındaki anlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle 2014 yılında Türkiye aleyhine açtığı tahkim davasını kazandığını cumartesi günü açıkladı.
Irak Petrol Bakanlığı’ndan bir kaynak, Türkiye’nin Uluslararası Tahkim Mahkemesi tarafından alınan kararı uygulayacağını Irak‘a yazılı olarak bildirdiğini ifade etti.
Cumhuriyet’in haberine göre, konu hakkında bilgi sahibi başka bir kaynak ise Kerkük-Ceyhan hattı üzerinden Türkiye’ye günde 450 bin varil gönderildiğini, bunun 75 bin varilinin Irak federal devletinin çıkardığı, 370 bin varilinin ise Kürt Bölgesel Yönetimi’nin çıkardığı petrolden oluştuğunu ifade etti.
Petrol bakanlığından bir diğer yetkili, “(Bakanlıktan) bir heyet, tahkim kararı doğrultusunda Irak‘ın kuzeyinde çıkarılan petrolü ihraç edecek yeni bir mekanizma üzerinde anlaşmak üzere yakında Türkiye’yi ziyaret ederek yetkililerle görüşecek” dedi.
Petrol Bakanlığı’ndan yapılan resmi açıklamada da, ilgili makamlar ile yapılacak olan görüşmelerde Ceyhan terminali üzerinden petrol ihracatının devamının sağlanması ve Irak kamu petrol şirketi SOMO’nun diğer petrol şirketlerine olan yükümlülüklerinin ele alınacağı ifade edildi.
Konu hakkında bilgi sahibi bir kaynak, tahkim kararına göre Türkiye’nin Irak‘a 1,4 milyar dolar ödemesi gerektiğini ve bu cezanın 2014-2018 dönemini kapsadığını ifade etti.
Ayrıca 2018’den sonraki dönemi kapsayan ikinci bir tahkim davası ise görülmeye devam ediyor. Aynı kaynak bu davanın iki yıl içinde karara bağlanmasının beklendiğini ifade etti.
Türk makamlar ise konu hakkında herhangi bir açıklamada bulunmadı.
Türkiye’nin tazminat ödemesine mahkum edilmesini sosyal medya hesabından değerlendiren İYİ Parti İzmir Milletvekili Aytun Çıray ise “2013 Martında CHP adına gensoru vermiş ve demiştim ki; sonuçta bazı şirketlere özel imtiyazla çıkar sağlamak için milli güvenliğimizi tehdit edecek gizli anlaşmalara imza atıldı” ifadelerini kullandı.
Enerji politikaları uzmanı Necdet Pamir ise sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada ‘’Senelerdir yazıp çizip söylüyoruz. Yaptığınız iş, Irak Anayasası’na ve Irak Türkiye Hampetrol Boru Hattı Anlaşması’na aykırı diye. Buyrun! Ödenecek bu para, babanızın parası mı?” ifadelerini kullandı.
Üretim miktarı
Kaynaklar, kararın Kürt Bölgesel Yönetimi’nin ürettiği petrol miktarı üzerinde bir etkisi olacağını, bu etkinin Kerkük-Ceyhan boru hattının ne kadar süreyle kapalı olacağına bağlı şekilleneceğini ifade ettiler.
Hattın kapalı kalması Kürt Bölgesel Yönetimi’nin egemenlik alanı içinde petrol çıkartan şirketler için büyük belirsizlik yarattı.
Bölgede faaliyet gösteren Dallas merkezli HKN Energy şirketi, geçen yıl ABD’li makamlara ilettiği bir mektupta, petrol ihracatının durması halinde Kürt Bölgesel Yönetimi ekonomisinin çökeceğini belirtmişti.
Mektupta Türkiye’nin Kuzey Irak‘tan alamadığı petrol nedeniyle oluşan açığı kapatmak için İran ve Rusya’dan daha fazla ham petrol ithal etmek durumunda kalacağı ifade edilmişti.
Bölgede petrol çıkaran Norveçli DNO kararın ardından çıkarttığı petrolü depolama tanklarına sevk etmeye başladı. DNO yaptığı açıklamada tankların “birkaç günlük” petrolü depolama kapasitesi olduğunu ifade etti.
Açıklamada “DNO kamuya yapılan açıklamalardan Ankara, Bağdat ve Erbil’in petrol ihracatının devamını sağlamak üzere anlaşmaya varmak için görüşmelerde bulunduğunu kaydetti” denildi.
Irak‘ın petrol ihracatını durdurmasının ardından DNO’nun hisseleri yüzde 9, Genel Energy yüzde 16, bölgedeki en büyük sahalardan birini işleten Gulf Keystone hisseleri ise yüzde 22 geriledi.
