Coğrafya bir harita değil sadece. Coğrafya, emeğin toprakla kurduğu bağ, tarihin kazanda kaynadığı yerdir. Ve Balıkesir tam da bu bağın ve bu tarihin ete kemiğe büründüğü şehirlerden biri.
Son günlerde gelen bir haber, bu koca kentin bin yıllık tarım kültürüne yeni bir onur madalyası daha kazandırdı: Gönen Baldo Pirinci ve Erdek Kapıdağ Zeytinyağı, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaretle tescillendi.
Bir Zenginliğin Belgesi
Coğrafi işaret, aslında çok daha derin bir anlam taşır. O ürünün sadece nerede üretildiğini değil, nasıl bir gelenekle, hangi bilgeliğin izinden gidilerek üretildiğini anlatır. Bu yüzden Gönen’in pirinci artık sadece bir pilavın lezzet sırrı değil, aynı zamanda buğday başağının gölgesinde yüzyıllardır çalışan çiftçinin alın terinin sembolüdür. Aynı şekilde Kapıdağ Yarımadası’ndan gelen zeytinyağı da sadece aromatik bir yağ değil, zeytin ağacına tutunan bir yörenin kokusudur, karakteridir.
Balıkesir: Lezzetin ve Üretimin Haritası
Artık 30’u aşkın coğrafi işaretli ürünle Balıkesir, Türkiye’nin gastronomi atlasında ayrı bir sayfa açıyor. Susurluk Ayranı'ndan Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytini’ne, Ayvalık Lor Tatlısı’ndan Gönen İğne Oyası’na kadar bu coğrafya sadece sofrayı değil, kültürü de besliyor.
Zeytinyağları, peynirler, tatlılar, el dokumaları… Her biri yerel üreticinin nesilden nesle aktardığı bilgiyle şekilleniyor. Ve bu bilgi, artık yalnızca yerli pazarda değil, küresel vitrinlerde de hak ettiği yeri almaya başlıyor.
Bu tesciller sadece birer sembol değil. Aynı zamanda yerel üretici için ekonomik bir kalkınma modeli sunuyor. Çünkü coğrafi işaret, ürüne hem kalite güvencesi hem de fiyat avantajı sağlıyor. Dünya, “yerel”in değerini yeniden keşfederken, Balıkesir de bu değerin merkezine adım adım yerleşiyor.
Küçük bir çiftlikte toprağı süren üretici için bu tesciller, emeğinin tanınması demek. Bir ilçenin belediyesi için bu, yerel kalkınma yolculuğunun bir aşaması. Bizler içinse bu, soframızda yer alan her ürünün ardında bir hikâye olduğunu hatırlamak demek.
Kültürü Markaya Dönüştürmek
Bugün artık dünya, "ne yediğini değil, nereden geldiğini" soran bir tüketiciye sahip. Bu noktada Balıkesir’in coğrafi işaretli ürünleri, sadece damak tadını değil, yerelliği, doğallığı ve kültürel sürekliliği temsil ediyor. Yani bu bir yemek değil, bir kimliktir.
Balıkesir, bu ürünlerle birlikte hem kendi köklerini koruyor hem de bu kökleri dünyaya açıyor. Gönen Baldo Pirinci ya da Kapıdağ Zeytinyağı, bir coğrafyanın markaya dönüşmesinin canlı örneğidir.
Lezzetin Ötesinde Bir Anlam
Balıkesir’in toprağına kazınan bu tesciller, sadece belgelerden ibaret değil. Bu tesciller, geçmişe duyulan saygının, emeğe verilen değerin ve geleceğe bırakılan mirasın belgesi. Çünkü bu şehir, sadece ürün üretmiyor; gelenek, kültür ve kimlik üretiyor.
Bugün bir pirinç tanesi ya da bir damla zeytinyağı, geçmişi geleceğe taşıyan en kıymetli miraslardan biridir. Ve bu miras, artık sadece Balıkesir’in değil, Türkiye’nin ortak kültürel hafızası olarak tescillenmiş durumda.