AYVALIK KIRLANGIÇ FABRİKASI'NIN ÖYKÜSÜ

Mimar Ersen Gürsel / EPA Proje Atölyesi ENDÜSTRİ TESİSİNDEN SOSYAL - KÜLTÜREL AMAÇLI YAŞAM MERKEZİNE DÖNÜŞÜMÜ  

1. FAZIL DOĞAN DÖNEMİ

Temeli 19. yüzyılda atılan fabrikada sabun üretimi yapılır. Mübadele sonrası Midilli’ den Türkiye’ye gelen Dr. Fazıl Doğan’ın, fabrikanın ilk sahibi olduğu yazılıdır. (1930) Fabrika üretim sürecinde Ayvalık Kentinin sosyal – ekonomik hayatına katkıları nedeniyle toplum hafızasında yer alır. Dr. Fazıl Doğan’ın hayatını 1950’de kaybetmesi sonrası fabrika satılır. Fabrikanın yeni sahipleri bir zaman sonra işletme nedenleriyle satışa çıkarırlar. Kıyı kesiminde 260 m. uzunluğunda deniz cephesi, yaklaşık 20.588 m2’lik fabrika arazisi inşaat yatırımcıları için çok cazip bir alandır.   1994–2004 BELEDİYE BAŞKANI AHMET TÜFEKÇİ Endüstri yapılarını ve arazisini korumak, kent halkına kazandırmak için satışa sunulan fabrikayı Belediye adına satın alır. Kırlangıç Fabrikası hafıza mekanının korunması ve sürdürülmesi açısından Ahmet Tüfekçi çok önemli bir karar almıştır.   2004–2014 BELEDİYE BAŞKANI H. BÜLENT TÜRKÖZEN 2004 – 2014 yılları arasında Belediye Başkanı olan H. Bülent Türközen, fabrika alanının korunması amacıyla 2012 yılında Ayvalık Koruma Amaçlı İmar Planı kapsamında Kırlangıç Fabrikası alanı için Sit Alanı Kararı aldırır. Bu karar ile Kırlangıç Fabrikası alanı kamusal kimlik kazanır.      2014 – 2019 BELEDİYE BAŞKANI RAHMİ GENÇER Sn. Rahmi Gençer’in  Ayvalık Kentinin sosyal ekonomik hayatında katkıları ile kent belleğinde yerini koruyan, Kırlangıç Fabrikası alanının topluma kazandırılmasına öncelik verdiği proje idi. Fabrika tesis alanı için Bursa K.V.K.K.’nın 24.03.2012 tarih 0609 sayılı kararında belirtilen ilkelere bağlı kalınarak hazırlanan taslak program ve proje, Zeytin Hasadı programına alındı ve 1 Kasım 2014 tarihinde fabrikanın eski eser olarak tanımlanan iki katlı taş yapının ikinci katında kamuoyuna tanıtıldı. Ayvalık Kentinin ihtiyacı olan Sosyal – Kültürel Yaşam Merkezi Proje taslağı, fabrikanın zamana terkedilmiş mevcut yapıları üzerinde tasarlandı. Kentsel mekanların kentlerin ihtiyacı olan sağlıklı kamusal yaşam alanlarına dönüştürülmesi, sosyal hizmetlerin üretilmesi, yeni fonksiyonlara dönüştürülmesi sürecinde, toplumun katılımının sağlanması ile şeffaf yönetim ilkesine özen gösterilmesi projenin başarılı olması açısından önemli olmalıdır. Bu bağlamda yerel yönetim, projelerin geliştirilmesi sürecinde yönlendirici değil yönetici konumunda oldu. Bu bağlamda eski kentlerde, konut bölgelerinin sağlıklılaştırılması, ticaret, hizmet bölgeleri, kıyı bölgelerin kentlerin ihtiyacı olan sosyal – kültürel alanlara dönüştürülmesinde uygulanan ‘’ Kentsel Dönüşüm Modeli’’; Ayvalık kentinin kıyı kesiminde 19. Yüzyılda inşa edilmiş Kırlangıç Endüstri tesisinin yeniden kent yaşamına dönüştürülmesi sürecinde uygulanmıştır.   Projenin, hafıza mekanlarının korunması bağlamında yere ait kavramının, Ayvalık Kentinin kimliğine çağdaş bir yorumla katkı sağlayan projenin amacı; Ayvalık kentinin ihtiyacı olan sosyal yaşam kalitesine katkı sağlayacak işlevsel alanlar sağlarken kentsel mekanı kültürel mirasla birlikte bütüncül bir yaklaşımla değerlendiren projenin önemli bir özelliği de Atatürk Caddesi’ni denize bağlayan meydan ile 260 m.’lik deniz cephesi 20.000 m2.’lik kamusal alanın tasarlanmış olması kentliye ait kamusal alanların üretilmesi açısından çok önemli bir proje kararıdır. Belirtilen temel ilkeler kapsamında hazırlanan Ayvalık Yeni Yaşam Merkezi Fikir Projesi, Bursa K.V.K.K.’nın 29.06.2016 tarihinde onaylandı. Fikir projesine bağlı olarak hazırlanan uygulama projesini Balıkesir K.V.K.K. 21.02.2018’de onayladı. Ayvalık Yeni Yaşam Merkezi’ nin temeli 29.10.2018’ de atıldı. 2019 Yerel Seçimini kazanan Mesut Ergin Ayvalık Belediye Başkanı oldu. Seçim sonrasında şantiye çalışmalarının neden durdurulmuş olduğunu bilmiyoruz. Seçim tarihi üzerinden altı ay geçmiş olmasına karşın Belediye Yönetimi bu konudaki sessizliğini koruyor. Sn. Mesut Ergin’ in, görev aldığı ve yaşadığı kentin gelişimi sürecine katkısı olacağını düşünüyorum. Kırlangıç Fabrikası kültürel mirasının korunması geleceğe taşınması adına Bursa K.V.K.K.’nın 2012 tarihli kararında belirtilen ilkelere göre hazırlanmış olan Ayvalık Sosyal – Kültürel Amaçlı Yeni Yaşam Merkezi Projesine olumlu yaklaştığını, bu nedenle de Sn. Başkan Mesut Ergin’in Kırlangıç Fabrikasının kısa tarihi içinde yer alması umudunu taşımaktayım.